<p style="text-align:justify"><strong>2016 yılında yapılan ter&ouml;r saldırıları</strong> ve darbe girişimi, toplumsal olarak bizi sarsmış durumda. Sadece 2016 yılında 16 bombalı saldırı ger&ccedil;ekleşti ve 359 kişi yaşamını yitirdi. Bu saldırılarda vefat edenler; kiminin eşi, kiminin evladı, kiminin arkadaşıydı. Ne zaman, nereden geleceğini bilemediğimiz ve kontrol edemediğimiz bu olaylardan hepimiz bir şekilde etkileniyoruz. Bu acı ve moral bozukluğuna rağmen her g&uuml;n işe veya okula gitmek, normal hayata d&ouml;nmek zorundayız.</span></span></p> <p style="text-align:justify">Bu t&uuml;r ter&ouml;r faaliyetleri insan eliyle ve kasten yapıldığı i&ccedil;in kısa ve uzun vadede toplumda &ouml;nemli ruh sağlığı problemlerine yol a&ccedil;ıyor. Toplumca; korku, panik, g&uuml;vensizlik, kafa karışıklığı, &uuml;z&uuml;nt&uuml;, &ouml;fke ve intikam duyguları i&ccedil;inde, gergin, sinirli ve diğer insanlara karşı tahamm&uuml;ls&uuml;z bir haldeyiz. Tabiri caizse &ldquo;ayaklı bomba&rdquo; gibi dolaşıyoruz. Dikkat ve konsantrasyon sorunları yaşıyor, s&uuml;rekli olarak haberleri kontrol etme ihtiyacı hissediyoruz. Bunun sebebi <strong>travmatik stres</strong> dediğimiz; afet, kaza, felaket ve ter&ouml;r saldırılarına ve bunlara ilişkin medya yayınlarına verdiğimiz normal tepkilerdir. Korkun&ccedil; olayların hemen ardından verdiğimiz bu <strong>travmatik stres tepkileri</strong> gayet normal ancak olayın &uuml;zerinden aylar ge&ccedil;mesine rağmen tepkilerin devam etmesi <strong>Travma Sonrası Stres Bozukluğunun (TSSB)</strong> işareti. Olayları medya ve sosyal medyadan takip edenler de bizzat yaşayanlar kadar etkileniyor. Olayın b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml; ve yığılmalı oluşu yani ardı ardına tekrar etmesi, travmatik stresin toplumda g&ouml;r&uuml;lme sıklığını ve TSSB riskini artırıyor. Net olan bir şey var ki, son zamanlarda meydana gelen bu korkun&ccedil; ve &uuml;z&uuml;c&uuml; olaylardan etkilenmemek &ccedil;ok zor.</span></span></p> <h2 style="text-align:justify"><strong>Travma sonrası stres bozukluğu ile nasıl baş edebiliriz?</strong></span></span></h2> <p style="text-align:justify">&Ouml;ncelikle herkesin stresle baş etme şekillerinin farklı olduğunu belirtelim. Travmatik olaydan herkes aynı şekilde etkilenmeyeceği i&ccedil;in verilen tepkiler de farklılık g&ouml;sterecektir. Aşırı tepki g&ouml;sterdiğini ya da duyarsız olduğunu d&uuml;ş&uuml;nd&uuml;ğ&uuml;n&uuml;z kişileri yargılamayın. O kişiler travmatik stresle bu şekilde baş ediyor olabilir. B&ouml;yle tepkileri veren sizseniz, kendinizi b&ouml;yle davrandığınız i&ccedil;in su&ccedil;lamayın. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; sizin baş etme şekliniz de bu olabilir. Kısaca yargılamayı ve su&ccedil;lamayı bırakmak ve yaşadığımız duyguları olduğu gibi kabul etmek en sağlıklı yoldur. Peki başka neler yapabiliriz?</span></span></p> <p style="text-align:justify"><strong>1. Uykunuzu alın.</strong></span></span></p> <p style="text-align:justify">G&uuml;&ccedil; olsa da uykunuzu almanız gerekiyor. Uykunuzu almadığınız takdirde sağlıklı d&uuml;ş&uuml;nme ve algılama beceriniz bozulacağı i&ccedil;in sorunlar daha da b&uuml;y&uuml;yecektir. Uyumadan hemen &ouml;nce olaya ilişkin haber ve g&ouml;r&uuml;nt&uuml;lere bakmayın.</span></span></p> <p style="text-align:justify"><strong>2. Duygularınızı kabul edin.</strong></span></span></p> <p style="text-align:justify">Travmatik olaydan sonra hissedilen en belirgin duygulardan biri su&ccedil;luluktur. Olaydan sağ &ccedil;ıkmış olmanın veya g&uuml;ndelik hayata karışmanın su&ccedil;luluğunu hissedebilirsiniz. Şunu unutmayın, kendinize bakım verebilmeniz, aynı deneyimi yaşamış ve zorluk yaşayan kişilere destek olabilmeniz i&ccedil;in &ouml;nemlidir.</span></span></p> <p style="text-align:justify"><strong>3. Beslenmenizi ihmal etmeyin.</strong></span></span></p> <p style="text-align:justify">Belki yemek yemek bile istemeyeceksiniz ama sağlıklı d&uuml;ş&uuml;nmeniz ve fiziksel olarak g&uuml;&ccedil;l&uuml; olmanız i&ccedil;in beslenmenize dikkat etmelisiniz. Kendimize bakmadan &ccedil;evremize de destek olamayız.</span></span></p> <p style="text-align:justify"><strong>4. Sosyal medya diyeti yapın.</strong></span></span></p> <p style="text-align:justify">Belki olayı yakından takip etme ihtiyacındasınız ama olaya ilişkin haber ve g&ouml;r&uuml;nt&uuml;lerin size faydası değil, zararı olacak. Olay zihninizde tekrar tekrar canlanacak ve aynı olumsuz duygulara teslim olacaksınız. Bu d&ouml;nemde fazla paylaşım yapmamaya &ccedil;alışın, karşıt g&ouml;r&uuml;şten birinin yapacağı herhangi bir yorum, stresinizin artmasına yol a&ccedil;abilir. İşiniz gereği sosyal medyadan uzak duramıyorsanız, moral bozucu paylaşımlar yapanların takibini bir s&uuml;reliğine bırakabilirsiniz.</span></span></p> <p style="text-align:justify"><strong>5. Nefesinizi ve v&uuml;cut duruşunuzu kontrol edin.</strong></span></span></p> <p style="text-align:justify">Korku ve gerginlik durumunda omuzlarınızı d&uuml;ş&uuml;r&uuml;r, kesik ve sık nefesler alırsınız. Aynı şekilde y&uuml;zeysel ve sık aldığınız nefes de sizi s&uuml;rekli gergin ve tetikte hissettirir. Bunu fark ettiğinizde duruşunuzu d&uuml;zelterek sakin ve derin nefesler alın. Ellerinizi sıktığınızı fark ederseniz, gevşetin. Omurganız ve omuzlarınız eğik ise d&uuml;zeltin. Araştırmalara g&ouml;re beden duruşunu d&uuml;zeltmek kaygı d&uuml;zeyini d&uuml;ş&uuml;r&uuml;yor.</span></span></p> <p style="text-align:justify"><strong>6. Anlamlandırmak &ouml;nemlidir.</strong></span></span></p> <p style="text-align:justify">Travmatik olaylardan sonra bozulan ruhsal b&uuml;t&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;n sağlanması i&ccedil;in yaşananları anlamlandırmak ve hafızada bir yere yerleştirmek gerekir. Hazır hissedildiğinde travmayı &ccedil;ağrıştıran şeylerden ka&ccedil;ınmak yerine y&uuml;zleşmek başta k&ouml;t&uuml; hissettirecek olsa da, uzun vadede iyileştirme etkisindedir. Y&uuml;zleşmenin ardından anlamlandırma ve nihayetinde iyileşme gelir. Bunu tek başınıza yapamıyorsanız <a href="https://www.psikologofisi.com/" target="_blank">bir uzmandan</a> <strong>psikolojik destek</strong> almak faydalı olabilir.</span></span></p> <p style="text-align:justify"><strong>7. Sosyal destek alın.</strong></span></span></p> <p style="text-align:justify">Sizi anlayacağını d&uuml;ş&uuml;nd&uuml;ğ&uuml;n&uuml;z ve kendinizi g&uuml;vende hissettiğiniz kişilerin yanında olun, onların yanınızda olmasına izin verin. Sosyal destek almak bu s&uuml;reci daha g&uuml;venli bir şekilde atlatmanıza yardımcı olacaktır.</span></span></p> <p style="text-align:justify"><strong>9. Sorumluluk alın.</strong></span></span></p> <p style="text-align:justify">G&uuml;ncel hayatta sorumluluk almak, yardım faaliyetlerinde yer almak, hakkını aramak gibi aktif uğraşılar kendimizi ve &ccedil;evremizi değiştirebilme potansiyelimizi ortaya koymamızı sağlar. Bu durum; kontrol&uuml;m&uuml;z olmadan akıntıda s&uuml;r&uuml;kleniyormuş hissinin, &ccedil;aresizlik ve &uuml;mitsizlik duygularının dağılmasına, hayata dair anlamsızlık duygusunun yerini g&uuml;venin almasına yardımcı olur. Unutmayın, b&ouml;yle durumlarda yapılan her yardım, verilen her destek &ccedil;ok b&uuml;y&uuml;k anlam ve &ouml;neme sahiptir.</span></span></p> <p style="text-align:justify"><strong>10. Profesyonel yardım almaktan &ccedil;ekinmeyin.</strong></span></span></p> <p style="text-align:justify">Yukarıda sayılanları yapmanıza rağmen kendi başınıza bu durumun &uuml;stesinden gelemiyorsanız psikolojik yardım alabilirsiniz. Bu s&uuml;re&ccedil;te bir <strong><a href="https://www.psikologofisi.com/" target="_blank">uzmandan psikolojik danışmanlık</a></strong> almak sağlıklı bir yoldur.&nbsp;</span></span></p>
