Borderline Kişilik Bozukluğu Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

İçindekiler

• Borderline Kişilik Bozukluğu (Sınırda Kişilik Bozukluğu) Nedir?
• Borderline Kişilik Bozukluğu Neden Olur?
• Borderline Kişilik Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
• Borderline Kişilik Bozukluğu Ne Gibi Problemlere Yol Açar?
• Borderline Kişilik Bozukluğu Tanı Yöntemleri Nelerdir?
• Borderline Kişilik Bozukluğu Tedavisi Nasıl Yapılır?
• Borderline Kişilik Bozukluğu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Borderline Kişilik Bozukluğu (Sınırda Kişilik Bozukluğu) Nedir?

Birçok araştırmaya konu olan borderline kişilik kavramı ilk olarak 1938 yılında Adolf Stern tarafından ortaya atılırken, borderline kişilik bozukluğu kavramı ise 1975 yılında Avusturyalı bir psikiyatrist olan Otto Kernberg tarafından tanımlanmıştır. Sınırda kişilik bozukluğu olarak da bilinen borderline kişilik bozukluğu, kişinin düşünce ve algılama biçiminde, insanlara karşı olan duygularında ve buna bağlı olarak sosyal ilişkilerinde çeşitli sorunlara neden olan psikiyatrik bir rahatsızlıktır. Rahatsızlığı tanımlayan borderline kelimesinin Türkçe karşılığı, ‘’sınırda, belirsiz’’ olarak ifade edilebilir. Hastalığın bu isimle anılıyor olma nedeni, hastalığın ilk tanımlandığı dönemde nevroz ve psikoz olarak nitelendirilen iki psikiyatrik durum arasında sınır olarak kabul edilmesidir. Bu rahatsızlıktan muzdarip bireylerin öz denetim mekanizmalarında ciddi bir problem mevcut olup, düşünce ve davranışlarında ise istikrarsızlık söz konusudur.  

Borderline Kişilik Bozukluğu Neden Olur?

Borderline kişilik bozukluğunun nedenleri, henüz kesin olarak belirlenememiştir. Ancak yine de bazı etmenlerin varlığı, bu rahatsızlığın gelişimine önayak olabilmektedir. Örnek verecek olursak, bu rahatsızlığın gelişiminde genetiğin önemli rol oynadığı düşünülmektedir. Zira birinci derece yakınlarında bu kişilik bozukluğu olan kişilerin, bu rahatsızlığa yakalanma riskinin arttığı gözlemlenmiştir. Ayrıca hastalığın gelişimini daha iyi kavrayabilmek için yürütülen çalışmalarda, sağlıklı bir birey ile borderline hastası birinin beyinleri arasında bazı farklılıklara rastlanmıştır. Bu farklılıklar, hem yapısal hem de işlevsel açıdan kendini göstermektedir. Fakat yine de bu farklılıkların, hastalıkla arasındaki ilişki tam olarak kurulabilmiş değildir.

Bunların yanı sıra, sınırda kişilik bozukluğunun gelişiminde sosyal ve kültürel faktörler de etkili olabilmektedir. Bu bulgunun en önemli dayanaklarından bir tanesi, borderline kişilik bozukluğuna sahip kişiler arasında çocukluk döneminde taciz, istismar, ihmal veya terk edilme gibi vahim olaylara maruz kalmış kişilerin sayısının bir hayli fazla olmasıdır. Özellikle de çocukluk döneminde yaşanan bu travmalar, hastalığın gelişiminde ciddi bir faktör olarak karşımıza çıkabilir. 

Borderline Kişilik Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Borderline kişilik bozukluğu olan kişilerde çok ani ruh hali değişimlerine tanık olunabilir. Bu rahatsızlıktan muzdarip bireyler, sık sık hayattaki rollerini, gerçekte kim olduklarını ve hangi amaç uğruna yaşadıklarını sorgularlar. Özellikle de bu derin düşüncelerindeki ani ve hızlı değişim, kişinin değer yargılarının ve ilgi alanlarının da değişmesine neden olur. Borderline bozukluğu olan bireyler, olayları ve durumları keskin bir şekilde ele alır. Bu kişiler için bir olay ya siyahtır ya da beyaz. Başka bir deyişle, bu kişiler için bir olay ya çok iyidir ya da çok kötüdür, ortası yoktur. Ayrıca bu kişilerin insanlara dair fikirleri nedensiz bir şekilde aniden değişebilir. Bu duruma bağlı olarak, bir gün çok samimi ve yakın bir dostu olarak gördüğü kişiye, iki gün sonra karşısında düşmanı varmış gibi davranabilirler. Bundan dolayı, söz konusu bireylerin insanlarla olan ikili ilişkileri düzensiz, tutarsız ve istikrarsızdır. Aynı zamanda bu kişiler, ikili insan ilişkilerinde yoğun duygular besleyebilir ve abartılı davranışlar sergileyebilirler.

Borderline kişilik bozukluğunun çeşitli belirtileri vardır. Bu belirtileri sıralayacak olursak, borderline kişilik bozukluğuna sahip kişilerde;

• Benlik duygusunda bozulma,
• Aile, arkadaş ve sosyal ilişkilerde aniden değişen uç duygulara (nefret, sevgi ve aşk gibi) sahip olma,
• Herhangi biriyle çok kısa bir sürede yakın ilişki kurma veya yakın olduğu biriyle nedensiz bir şekilde birden iletişimi kesme,
• Boşlukta hissetme,
• Kendine zarar verme,
• İntihar düşüncesi yahut girişimi,
• Öfke kontrolünü sağlamakta zorlanma,
• Hızlı ve dikkatsiz bir şekilde araba sürme, gereğinden fazla para harcama, kumar oynama, abartılı cinsel davranışlarda bulunma ve madde kullanma gibi dürtülerin etkisiyle hareket etme,
• Birdenbire gerçekleşen ve çok uçlarda yaşanan ruh hali değişimleri,
• Diğer insanlar hakkında yersiz bir şüpheciliğe kapılma, güven problemi yaşama gibi belirtilerin gözlemlenmesi mümkündür.

Ancak şu husus unutulmamalıdır ki, borderline bozukluğuna sahip bireylerde bu belirtilerin tamamı görülmeyebilir. Bazı vakalarda bu belirtilerin çoğu görülürken, bazı vakalarda ise sadece birkaç belirti görülebilir. Bu belirtilerin süresi, sayısı ve şiddeti ise kişiden kişiye değişiklik gösterir.

Borderline Kişilik Bozukluğu Ne Gibi Problemlere Yol Açar?

Borderline kişilik bozukluğundan muzdarip bireyler, bu rahatsızlığın beraberinde getirdiği olumsuz koşullardan ötürü günlük hayatta ciddi sorunlarla karşı karşıya kalabilirler. Hastalığının farkında olmayan, henüz bir teşhis koyulmamış ve dolayısıyla profesyonel desteğe ulaşamayan hastaların hayat kalitesi ciddi derecede düşer. Bahsi geçen kişiler genel olarak şu gibi problemlerle karşılaşırlar;

• Sık sık iş değiştirme ve sahip olduğu işini kaybetme,
• Eğitimini yarıda bırakma,
• İlişkilerinde yıpratıcı olma,
• Kendine zarar verme,
• İlişkilerde pek çok anlaşmazlık yaşama ve buna bağlı olarak evliliği sürdürememe, boşanma,
• Riskli ve dikkatsiz hareketlerde bulunma,
• Dürtüsel davranışlardan ötürü cinsel yolla bulaşan hastalıklar, istenmeyen gebelik, trafik kazası, madde bağımlılığı ve kavgalara karışma,
• İntihar teşebbüsü ve yaşamına son verme.

Bu rahatsızlık, hastanın sağlık durumundan sosyal hayatına kadar birçok alanda problemlere davetiye çıkarır. Söz konusu bireylerin, hayatlarına çok daha sağlıklı bir şekilde devam edebilmeleri ve hastalığın kötü etkilerinden kendilerini koruyabilmeleri için destek almaları olmaları zaruridir. Bu tip psikiyatrik hastalıklar, ekseriyetle hastalarda ciddi fiziksel sorunlar yaratmazlar. Bu nedenle, hastalar ve hasta yakınları bu tip hastalıkları göz ardı edebilirler. Lakin profesyonel destek alamadıkları takdirde psikolojik hastalıklar çok ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu sonuçlardan biri de intihardır. Dolayısıyla hastalığın belirtilerini taşıdığını düşünüyorsanız veya en ufak şüpheniz bulunuyorsa, mutlaka bir uzmana başvurmanızda fayda vardır. Şayet birey destek almaya olmaya yanaşmıyorsa, bu noktada yakınlarının desteği son derece önemlidir. Kişinin ailesi ve yakınları, söz konusu rahatsızlıktan muzdarip birey için muhakkak bir uzman desteği almalıdır.

Borderline bozukluğunun erken fark edilmesi ve destek almak için gerekli adımların atılması, bu rahatsızlığın hastanın hayatına aşırı olumsuz bir etki bırakmadan düzeltilebileceği anlamına gelmektedir. Eğer profesyonel psikolojik destek ihmal edilirse, bu hastalığa sahip bireylerde diğer psikiyatrik hastalıkların görülme sıklığı da artabilir. Bundan mütevellit, borderline kişilik bozukluğu hastalarında görülebilecek diğer psikiyatrik hastalıkları ise şu şekilde sıralayabiliriz:

• Anksiyete (Anksiyete ile ilgili daha kapsamlı bilgi sahibi olmak için ''Anksiyete'' başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.)
• Yeme bozuklukları (Eğer yeme bozukluğunun çözümünü arıyorsanız, ''Aşırı Yeme Bozukluğunu Yenmenin 6 Yolu'' başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.)
• Depresyon (Bu konuda daha detaylı bilgi sahibi olmak isterseniz ''Depresyon'' başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.)
• Bipolar Bozukluk (Bipolar hastalığına dair daha fazla bilgi sahibi olabilmek adına Bipolar Bozukluk yazımızı okuyabilirsiniz.)
• Alkol ve madde bağımlılığı
• Travma sonrası stres bozukluğu (Stres bozukluğuyla başa çıkmanın yollarını arıyorsanız, ''Stresle Başa Çıkmanın 5 Yolu'' başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.)
• Dikkat dağınıklığı ve hiperaktivite bozukluğu

Borderline Kişilik Bozukluğu Tanı Yöntemleri Nelerdir?

Borderline bozukluğu tanısı için bir uzmana başvurmanız gerekmektedir. Bu aşamada borderline kişilik bozukluğu testi, sınırda kişilik bozukluğu test soruları gibi internette arayıp bulabileceğiniz kaynaklara pek güvenmemelisiniz. Buradan edindiğiniz sonuç sizleri yanlış yönlendirebilir ve gerçek hastalığınızın teşhis edilme sürecini bir hayli geciktirebilir. Doğal olarak destek alması gereken süreci de uzar. Bu nedenle, güvenilir ve deneyimli bir uzmana başvurmanızda fayda vardır. Uzmanla yapılacak görüşmede, sizlerden bazı testler istenebilir. Psikolojik değerlendirmeyi içeren bu testin ardından hastanın tıbbi geçmişi ve belirtileri incelenir. Akabinde bir muayene yapılır ve bu elde edilen bulgularla hastalığın tanısı konur.

Borderline Kişilik Bozukluğu Tedavisi Nasıl Yapılır?

Borderline yani sınırda kişilik bozukluğu için profesyonel psikolojik destekte kullanılan temel yöntem psikoterapidir. Konuşma terapisi olarak da bilinen bu yöntemde hasta terapist ile birlikte çalışır. Bu destek yöntemi ile hastanın;

• Hastalık hakkında daha kapsamlı bilgi sahibi olması,
• Dürtüselliğinin azaltılması,
• Yaşamını normal bir biçimde idame ettirebilecek işlevselliğe yeniden kavuşması,
• Hastada rahatsızlık hissine yol açan duygu ve düşüncelerin yönetilebilmesi,
• Empati yeteneğinin geliştirilerek ikili ilişkilerde çok daha sağlıklı bir birey haline gelmesi amaçlanır.

Borderline kişilik bozukluğu, ne yazık ki çok kısa sürede başa çıkılabilen ya da kontrol altında tutmak hemen öğrenebilen bir rahatsızlık değildir. Sürecin zaman alacağı ve bu süreçte doğru adımların atılması gerektiği asla unutulmamalıdır. Ayrıca destek sürecinde hastanın yakın çevresinden destek görmesi ve herhangi bir baskıya maruz kalmaması, hastaya bu süreçte bir hayli fayda sağlayacaktır. Ayrıca bu rahatsızlığın, hastanın yaşam kalitesini her yönden olumsuz etkileyen ve hastanın kendine zarar verebilecek kadar ileri gidebilen komplikasyonlara sahip çok ciddi bir durum olduğu ve asla hafife alınmaması gerektiği unutulmamalıdır. Bu nedenle, borderline kişilik bozukluğu şüphesi taşıyan bireylerin vakit kaybetmeden güvenilir ve deneyimli bir uzmana başvurmaları hayati önem taşımaktadır.

Bünyesinde bulunan uzman ve deneyimli kadrosuyla Psikolog Ofisi, bütün psikolojik rahatsızlıklardan arınabilmeniz ve hayatınıza güvenle devam edebilmeniz için daima yanınızdadır. Psikolog Ofisi’nin sunduğu hızlı hizmetle, dünyanın neresinde olursanız olun, yalnızca 1 dakika içerisinde deneyimli ve güvenilir bir uzmandan online destek alabilirsiniz. Borderline kişilik bozukluğu hayati risk teşkil edecek kadar ileriye gidebilen bir rahatsızlık olsa da, Psikolog Ofisi’nin modern yaklaşımı ile bu rahatsızlığın üstesinden gelebilir, yeniden sağlıklı, huzurlu ve mutlu olduğunuz günlere kavuşabilirsiniz.

Borderline Kişilik Bozukluğu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Borderline Kişilik Bozukluğu Tehlikeli midir?

Psikolojik açıdan ciddi sıkıntılar doğurabilen sınırda kişilik bozukluğu, hem hasta hem de hastanın çevresi açısından tehlike teşkil edebilir. Zira aniden gelişen öfke veya duygu patlaması nedeniyle borderline bozukluğu olan hastalar, hem kendilerine hem de çevrelerine zarar verebilirler.

Borderline Kişilik Bozukluğu Kimlerde Görülür?

Borderline kişilik bozukluğu, genellikle ergenlik ve genç erişkinlik döneminde kendini gösterir. Dolayısıyla ergenlerde borderline kişilik bozukluğu görülme sıklığı, yaşlılara nazaran daha fazladır. Diğer yandan bu rahatsızlık, hem kadınlarda hem de erkeklerde görülebilir. Ancak erkeklerde borderline kişilik bozukluğu görülme sıklığı, kadınlara oranla daha azdır.

Borderline Hastaları Evlenebilir mi?

Borderline hastaları, duygularında sürekli değişiklik yaşamanın yanı sıra bir gün iyi, diğer gün kötü davranabilirler. Haliyle bu hastaların duygu ve düşüncelerinde istikrarsızlık mevcuttur.  Bu nedenle, borderline kişiler düzenli ve uzun süreli ilişki yaşayamazlar. Bu durum, söz konusu bireylerin çok kolay bir şekilde evlenip, çok ani bir şekilde boşanmalarına sebep olur.

Borderline İyileşir mi? İlaçla Tedavi Olur mu?

Borderline kişilik bozukluğundan muzdarip bireylerin dinamik psikoterapi tekniği sayesinde hastalıklarını kontrol altında tutabilmeleri mümkündür. Ancak bu rahatsızlık sadece ilaçla tedavi edilememektedir.

Borderline Kişilik Bozukluğu ve Bipolar Bozukluk Arasındaki Fark Nedir?

Bazı vakalarda borderline bozukluk ve bipolar bozukluk birbirine karıştırılabilir. Zira iki hastalığın da yoğun duygusal tepkiler, dürtüsel davranış ve depresyon gibi ortak belirtileri vardır. Ancak bu iki hastalık birbirinden ayrıdır. Borderline kişilik bozukluğu, hastanın insanlardan farklı hissetmesine, düşünmesine, ilişki kurmasına ve davranmasına sebep olan bir kişilik bozukluğudur. Bipolar bozukluk ise ciddi duygudurum değişikliklerine yol açabilecek bir tür duygudurum bozukluğudur. Bu iki hastalığın farklı profesyonel destek seçenekleri söz konusudur. Dolayısıyla hastalığın doğru teşhis edilmesi, destek alma süreci için son derece önemlidir.