İçindekiler
- Anksiyete (Kaygı Bozukluğu) Nedir?
- Anksiyete Neden Olur?
- Anksiyete Bozukluğu Kimlerde Görülür?
- Anksiyete Belirtileri Nelerdir?
- Anksiyete Bozukluğu Fiziksel Belirtileri Nelerdir?
- Anksiyete Çeşitleri Nelerdir?
- Anksiyete Bozuklukları Risk Faktörleri Nelerdir?
- Anksiyete Tedavisi Nasıl Yapılır?
- Anksiyete Nasıl Geçer?
- Anksiyete (Kaygı Bozukluğu) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Anksiyete ile ilgili tüm bilgileri bulabileceğiniz bu sayfamızı okuyarak anksiyete hakkında merak ettiğiniz her şeyi öğrenebilirsiniz. Eğer anksiyete bozukluğu hakkında bir psikolog ile görüşüp daha detaylı bilgi almak isterseniz bir psikolog ile anında online terapi yapabilir ve psikolojik danışmanlık alabilirsiniz. Şimdi yazımıza başlayalım:
Anksiyete (Kaygı Bozukluğu) Nedir?
Anksiyete, şiddetli bir korku ve panik duygusu hissidir. Aynı zamanda kaygı bozukluğu olarak da bilinir. Çoğu kişi önemli olaylar öncesinde kendisini korkmuş, telaşlı hissedebilir. Bu doğal bir duygu durumudur. Beklenen önemli olay sona erdiğinde korku, panik ve anksiyete duyguları da sona erer. Ancak kişi, korku ve panik duygusunu beklenen olay geçtikten sonra bile yaşam kalitesini bozacak düzeyde hissediyorsa kişide bir anksiyete problemi olduğundan söz edilebilir.
Anksiyete Neden Olur?
Anksiyete nedenleri henüz kesin olarak bilinmemektedir. Ancak travmatik olayların ve genetik yatkınlığın anksiyete bozukluklarına neden olduğu düşünülmektedir.
Tıbbi Nedenler
Bazı kişilerde kaygı bozukluğu, altta yatan tıbbi bir sağlık sorunundan kaynaklanıyor olabilir. Bazı durumlarda ise anksiyete belirtileri tıbbi bir rahatsızlığın ön işaretçileri olabilir. Anksiyete belirtilerine neden olabilecek bazı tıbbi durumlar şu şekilde sıralanabilir;
- Kalp hastalıkları
- Diyabet
- Tiroit problemleri, hipertiroid
- Solunum yolu problemleri, astım
- Madde bağımlılığı ya da yoksunluk
- Kronik ağrılar ve huzursuz bağırsak sendromu
- Savaş/Kaç mekanizmasını etkileyebilecek nadir tümörler
Anksiyete Bozukluğu Kimlerde Görülür?
Kaygı bozukluğu, ruh sağlığı bozuklukları arasında son derece yaygındır. Ve bu bozukluk, her yaştan insanda görülebilir. Hayatı çok stresli geçen bireylerde görülme olasılığı hayli yüksektir. Ülkemizde hayat boyu görülme sıklığı ise %5-6 olarak bilinmektedir. Çocuklukta veya genç yetişkinlikte kendini gösteren yaygın anksiyete bozukluğu söz konusu olduğunda, genellikle yaşın ilerlemesiyle hissedilen kaygı düzeyi de artar.
Anksiyete Belirtileri Nelerdir?
Kişide görülebilecek anksiyete bozukluğu belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Sinirli, gergin, huzursuz hissetme
- Kötü bir şey olacakmış gibi hissetme
- Panik duygusu
- Nefes alışın hızlanması
- Kendini zayıf, güçsüz hissetme
- Odaklanmakta güçlük
- Dikkati kaygı yaratan düşünceden uzaklaştırmakta zorlanma
- Uykuya dalmakta güçlük
- Kaygıyı kontrol etmede güçlük
- Anksiyeteye neden olduğu düşünülen durumlardan kaçınma hissi
Anksiyete çoğu zaman farkına varamayacağımız yalanlarla bizi içine hapsetmeye çalışır. Anksiyete'nin İnanmanızı İstediği 10 Yalan blogumuzu okuyarak Anksiyete'nin yalanlarını ortaya çıkarabilirsiniz!
Anksiyete Bozukluğu Fiziksel Belirtileri Nelerdir?
Anksiyete bozukluğu fiziksel belirtileri ise şu şekilde sıralanabilir:
- Ellerde aşırı terleme
- Kalp ritminde artış
- Titreme
- Hazımsızlık
- Nefes almakta zorluk çekme
- Şiddetli baş ağrıları
- Mide krampları
- Hızlı nefes alıp verme
- Sık idrara çıkma
Araştırmalar, genellikle çocukluk çağında ortaya çıkan anksiyete (kaygı) bozukluklarında hem genetik hem de çevresel faktörlerin birlikte rol oynadığını ortaya koyuyor. Araştırmacılar özellikle erken yaşta yaşanan travmatik olayların bireylerin korku işleme mekanizmalarında hassasiyete yol açarak stres tetikleyicilerine karşı aşırı duyarlı hale gelmelerine yol açtığını da belirtiyor.
Anksiyete Çeşitleri Nelerdir?
Sık rastlanan anksiyete türleri;
- Obsesif - kompulsif bozukluklar,
- Panik atak,
- Travmatik stres bozukluğu (TSSB),
- Genel anksiyete bozukluları,
- Sosyal fobi ve belirli bir obje ya da duruma karşı geliştirilen fobi çeşitleri olarak sıralanabilir.
Sosyal Anksiyete Nedir?
Sosyal fobi olarak da adlandırılan sosyal anksiyete, çeşitli durumlarda kendini gösterebilir. Sosyal kaygı bozukluğundan muzdarip bireyler sosyal hayata karşı aşağılanacakları, reddedilecekleri ya da üstünlük taslanacakları gibi endişelerle yoğun bir kaygı duygusuna kapılırlar. Bu nedenle sosyal kaygı bozukluğu yaşayan kişiler insanlarla bir araya gelmekten kaçınabilirler. Sosyal kaygı bozukluğunun en belirgin örnekleri toplum önünde konuşmaktan aşırı korkma, yeni insanlarla tanışmaktan çekinme ya da toplum içinde yemek ve içmekten kaçınma şeklinde kendisini gösterir.
Yaygın Anksiyete Bozukluğu Nedir?
Kaygı bozukluğu türlerinden biri olan yaygın anksiyete bozukluğu, kişinin günlük aktivitelerini sürdürmesine engel olacak şiddette yoğun ve süreğen bir kaygı durumu yaşamasıyla kendisini gösterir. Bu şiddetli ve yoğun kaygı duygusuna, huzursuzluk, sürekli yorgunluk hissi, konsantre olmakta güçlük, kaslarda kasılma ve uykuya dalmakta güçlük gibi semptomlar da eşlik edebilir. Yoğun kaygı oluşturan durumlar çoğunlukla günlük ev işleri, rutin toplantılar, işle ilgili olağan durumlarda da kendisini gösterir. Yaygın anksiyete bozukluğu olanlar, bu durumu kontrol altına almadıkları sürece ciddi sıkıntı yaşayabilirler.
Panik Atak
Panik atak yaşayan kişiler ortada hiçbir neden ya da uyaran yokken birden ortaya çıkan yoğun bir korku ve panik hissine kapılırlar. Panik atak yaşayan kişilerde ayrıca ellerde terleme, göğüs ağrısı, fazla hızlı ya da düzensiz kalp atışları, nefes alamama gibi fiziksel belirtiler de görülebilir. Panik atak yaşayan kişiler çoğunlukla bu durumu “kalp krizi geçiriyorlarmış” ya da “boğuluyorlarmış” gibi ifade edebilirler. Panik atak ile ilgili daha detaylı bilgi sahibi olmak isterseniz "Panik atak ile nasıl savaşabiliriz?" adlı blog yazımızı da okumanızı öneririz.
Fobiler
Fobiler, kişide belirli bir obje ye da durumlara karşı gösterilen aşırı korku olarak ifade edilir. En sık rastlanan fobiler;
- Uçak fobisi,
- Yükseklik fobisi,
- Kedi-köpek fobisi,
- Kapalı yerde kalma fobisi (klostrofobi),
- Açık alanlara çıkma fobisi (agorafobi) olarak sıralanabilir. Fobiye neden olan objeye karşı duyulan korku bazen o kadar şiddetli olabilir ki, kişiler günlük aktivitelerinde zorlanmaya başlayabilir.
Agorafobi
Agorafobi, kişinin panik atağa neden olacağını düşündüğü yerlerden ve durumlardan uzak durmasına neden olan bir kaygı bozukluğudur. Agorafobisi olan kişiler kendilerini savunmasız hissettikleri için açık alanlarda olmaktan kaçınırlar.
Bir Sağlık Sorununa Bağlı Anksiyete Bozukluğu
Fiziksel bir sağlık sorunun neden olduğu, şiddetli panik ve anksiyete semptomlarını içeren kaygı bozukluğudur.
Seçici Konuşmazlık Bozukluğu
Çocuklarda görülen bir anksiyete bozukluğudur. Seçici konuşmazlık bozukluğu olan çocuklar, konuşma yetilerinde fiziksel bir problem olmamasına rağmen bazı durumlarda konuşmazlar. Seçici konuşmazlık bozukluğu olan bir çocuk okulda hiç konuşmazken, evde ailesiyle rahatlıkla iletişim kurabilir. Bu durum, çocuğun okuldaki başarısını ve sosyal uyumunu etkileyebilir.
Ayrılma Kaygısı Bozukluğu
Ayrılma kaygısı bozukluğu çocukluk çağında görülen, çocuğun ebeveynlerinden ayrılmaya karşı gösterdiği şiddetli kaygıyı ifade eden bir kaygı bozukluğu türüdür.
Anksiyete Bozuklukları Risk Faktörleri Nelerdir?
Bu alanda yapılan araştırmalar kaygı bozukluklarında genetik ve çevresel faktörlerin bir arada etkili olduğunu göstermektedir. Anksiyete bozukluklarına yol açan başlıca faktörler;
- Çocukluk çağında başlayan utangaçlık, davranışlarda tutukluk,
- Kadın olmak,
- Sınırlı ekonomik kaynaklara sahip olmak,
- Boşanmış ya da dul olmak,
- Çocukluk çağından itibaren stresli yaşam olaylarına maruz kalmak,
- Kan bağı olan yakın akrabalarda kaygı bozukluğu teşhisi konması,
- Aile öyküsünde psikolojik problemler olması,
- Öğleden sonra tükürükte kortisol seviyesinin artması (özellikle sosyal kaygı bozukluğu risk faktörleri arasındadır) olarak sıralanabilir.
Anksiyete Tedavisi Nasıl Yapılır?
Anksiyete bozukluğu tedavisi mümkün olan bir rahatsızlıktır. Kaygı bozukluğu tedavisi için en sık tercih edilen tedavi yöntemleri, antidepresan kullanımı ve psikoterapi uygulamalarıdır. Özellikle de psikoterapi uygulamaları, konuşma terapisi ve bilişsel davranışçı terapi uygulamaları bu süreçte bir hayli fayda sağlamaktadır.
Bilişsel Davranış Terapisi
Bilişsel davranışçı terapi, kişilerde anksiyeteye yol açan düşünce kalıplarını yeniden irdelemelerine ve farklı davranış alışkanlıkları edinmelerine olanak sağlayan bir psikoterapi türüdür. Nispeten daha kısa dönemli bir terapidir. Bilhassa panik atakların önüne geçilmesinde yardımcıdır.
İlaç Tedavisi
Anksiyete ilaçları, kaygı bozukluğu tedavisinde kullanılan diğer bir yöntemdir. İlaçla tedavi sürecinde antidepresanlar, kalp ritmini düzene sokmak adına kullanılan beta blokerlar ve sakinleştirici etkisi olmayan davranış düzenleyiciler kullanılabilir.
Psikoterapi
Bilişsel davranış terapisine kıyasla, uzun dönemli bir tedavi yöntemidir. Lakin anksiyete tedavisi için son derece etkili bir yöntemdir.
Anksiyete tedavi yöntemleri; bireyin anksiyetesinin ne seviyede olduğu, diğer bozuklukların var olup olmadığı, hangi davranış biçimlerinin aktif olup olmadığı gibi durumlara bağlı olarak değişkenlik gösterir. Tedavi sürecinde asıl amaç, hastanın duygularını kendi başına yönetebilmesini sağlamaktır. Doğru yöntem ve doğru uzman sayesinde, kaygı bozukluğunun üstesinden gelmek mümkündür.
Anksiyete Nasıl Geçer?
Anksiyete ataklarına karşı alabileceğiniz kişisel önlemler vardır. Bu önlemleri ise şu şekilde sıralayabiliriz:
- Hangi tür bir anksiyete bozukluğu yaşadığınızı, belirtilerini ve özelliklerini öğrenin.
- Mutlaka bir psikoterapist ile görüşmeye başlayın.
- Anksiyetenin sağlığınızı hem psikolojik hem fiziksel olarak etkileyen bütünsel bir rahatsızlık olduğunu unutmayın.
- Anksiyete atağı yaşadığınızı anladığınız anda sizi destekleyen kişilerle iletişime geçin.
- Vücudunuzu düzenli olarak hareket ettirin, oturma sürenizi bir saatten uzun tutmayın.
- Vücudunuzun ihtiyacı olan uykuyu aldığından emin olun, gece uykunuzun bölünmemesine dikkat edin.
- Rahatlama tekniklerini öğrenin.
Anksiyeteye bağlı psikolojik sorunlar yaşayan kişiler için anlık çözümlerin yanında içinde bulundukları durumu yönetmelerini kolaylaştıracak psikolojik destek gibi daha uzun soluklu çözümler oldukça önemlidir. Alanında uzman, kaliteli ve deneyimli kadrosuyla Psikolog Ofisi, sağlıklı günlerinize tekrardan kavuşabilmeniz için yanınızdadır. Psikolojik desteğe ihtiyaç duyduğunuz her an, uzman psikologlarımızdan destek alabilirsiniz. Siz de Türkiye'nin ilk ve en büyük online terapi platformu Psikolog Ofisi’nin uzman psikologlarından gerekli desteği alarak, sağlıklı ve mutlu günlerinize tekrardan kavuşabilirsiniz.
Anksiyete (Kaygı Bozukluğu) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Anksiyete Ne Demek?
Kaygı bozukluğu olarak da bilinen bu durum, psikolojik bir rahatsızlıktır. Özellikle de endişe ve kaygı duyacağımız durumlarla karşı karşıya kaldığımızda kendini gösterir.
Kaygı Nedir?
Kaygı eş anlamlısı endişe olan, vücudun strese neden olan durumlarla karşılaştığı zamanlarda gösterdiği doğal bir tepkidir.
Anksiyete Testi Ne İçin Kullanılır?
Kaygı testi olarak da bilinen anksiyete testi, kaygı ile ilgili deneyimleri içerir. Beck Anksiyete Envanteri (BAE), endişeli ve endişesiz grupları birbirinden ayırır. Bu test, katılımcıların 0 ila 3 arasında derecelendirildiği 21 sorudan oluşur. Toplamda alınabilecek puan ise 63’tür. Test maddeleri arasında ‘’en kötü olma korkusu’’ yahut ‘’kalp vurma’’ gibi kaygı ile ilgili deneyimler bulunur.
Beck Anksiyete Ne Demek?
Beck Anksiyete Ölçeği, Aaron T. Beck tarafından geliştirilen 21 soruluk bir ölçektir. Ayrıca anksiyete bozukluğu testi olarak da bilinir. Global çapta geçerlidir ve kaygı düzeyini ölçmek için uygulanır.
Anksiyete Vücutta Neler Yapar?
Genellikle anksiyete bozukluğuna sahip kişiler kaygılarının çok yoğun ve kontrol edilemez olduğunun farkındadır. Ancak bazı durumlarda anksiyete bozukluğuna sahip kişiler yalnızca kas ağrıları, kalp ritminde artış gibi fiziksel belirtilere odaklanırlar.
Kronik Anksiyete Nedir?
Kaygı bozuklukları arasında en yaygınıdır. Genelleştirilmiş anksiyete bozukluğu olarak bilinir. Spesifik olmayan olaylar, durumlar ve nesnelere dair duyulan aşırı, uzun süreli kaygı içeren kronik bir bozukluktur.
Kronik Anksiyete Tedavi Edilebilir mi?
Kronik kaygı bozukluğu; psikoterapi, davranışsal terapi ve bazı ilaçlar sayesinde büyük ölçüde tedavi edilebilir. Bu üç yöntem, genellikle tedavide bir arada kullanılır. Daha hafif vakalarda ise psikoterapi ve davranışsal terapi yeterli olmaktadır.
Anksiyete Ne Kadar Sürede Geçer?
‘’Anksiyete bozukluğu tedavisi ne kadar sürer?’’ sorusu, çoğu kişinin aklında bir soru işaretidir. Bu rahatsızlığın etkileri dönemsel olarak azalıp artabilir. Kronikleştiği durumlarda ise mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Tedavi süreci ise kişinin genel durumuna bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.
Anksiyete Bir Akıl Hastalığı mıdır?
Hayır, değildir. Bu rahatsızlığın bir zeka geriliği, kişilik bozukluğu veya akıl hastalığı olmadığı bilinmelidir.
Anksiyete Krizi Nedir?
Bu kriz, halk arasında panik atak olarak bilinir. Panik veya korku etkisinde kendini gösterir. Özellikle de stresli, gergin yahut tehlikeli durumlara karşı verilen doğal bir tepkidir.
Anksiyete Bozukluğu İlerlerse Ne Olur?
Tedavisi ihmal edilen kronik anksiyete, uzun vadede kalp ve damar hastalıkları, hafıza problemleri, bağışıklık sisteminin baskılanması, felç, mide ülseri gibi hastalıklara, bağırsak sorunlarına ve kas ağrılarına zemin hazırlayabilir.
Yaygın Anksiyete Bozukluğu Kendiliğinden Geçer mi?
Kendiliğinden geçmesi ne yazık ki pek söz konusu değildir. Bu rahatsızlıktan kalıcı olarak kurtulabilmek için tedavi şarttır.
Anksiyete Bozukluğu Ömür Boyu Sürer mi?
Ortalama her 100 kişiden 5’i hayatının herhangi bir döneminde bu rahatsızlıktan muzdarip olabilir. Hatta yaşla beraber kaygı duyarlılığı da artmaktadır. Denetlenemez seviyedeki kaygı hali ise en az 6 ay her gün devam eder. Ayrıca tedavi için doğru yöntem uygulandığı sürece ömür boyu sürmez.
Kaç Çeşit Anksiyete Bozukluğu Vardır?
Kaygı bozukluğunun toplamda 8 alt türü vardır. Bunlar; Yaygın Anksiyete Bozukluğu, Obsesif- Kompulsif Bozukluk, Panik Bozukluk, Fobiler, Travma Sonrası Stres Bozukluğu, Sosyal Kaygı Bozukluğu olarak sıralanabilir.
Anksiyete İnsanı Öldürür mü?
Panik atak; bireyde kaygı, tedirginlik, gerginlik, dehşet, sinirlilik ve çaresizlik gibi duygulara neden olur. Ancak bu durum, ölümle sonuçlanmaz.
Anksiyete Bozukluğu Tehlikeli midir?
Bu bozukluk, nasıl hissettiğimizden tutun nasıl davrandığımıza kadar etkiler. Hatta fiziksel belirtilere yol açabilir. Ve bu durum, günlük hayatı ciddi derecede etkiler. Dolayısıyla en kısa sürede tedavi olmak önemlidir.
Anksiyete Kaç Seansta Biter?
Bu konuda ‘’5 seans sürer’’ gibi net bir şey söylemek doğru değildir. Zira seans sayısı, kişinin durumuna ve sıkıntıların boyutuna bağlı olarak değişkenlik gösterir.
Yazar :
Psikolog
Eren Artun Ergül
Merhabalar ben Psikolog Eren Artun Ergül. Ege Üniversitesi Psikoloji Bölümü mezunuyum. 14 yıllık mesleki tecrübem ve aldığım çeşitli psikoterapi eğitimleri ile zor günler yaşadığınız bu süreçte sizlere destek olmak istiyorum. Bilişsel Davranışçı Terapi, Şema Terapi ve Kabul ve Kararlılık Terapisi (A... Devamını Oku
Kullanıcı Yorumları