Narsistik Kişilik Bozukluğu Nedir?

Narsistik kişilik bozukluğu; benmerkezcilik, empati yoksunluğu ve aşırı bir öz önem duygusu ile birlikte karakterize olmuş olan kalıcı bir iç tecrübe ve davranış kalıbıdır. 

Bu kişilik bozukluğu, fonksiyonellik açısından bireyin karakterinde önemli yozlaşmalara sebep olur ve buna birtakım başka patolojik karakter özelliği de eşlik eder. 

Tıpkı diğer kişilik bozukluklarında olduğu gibi, bu durum da sosyal ortam, aile ve arkadaşlık ilişkileri dâhil olmak üzere, farklı alanlarda bireyin ve çevresindeki insanların yaşamını negatif yönde etkiler.

Narsistik Kişilik Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Narsistik kişilik bozukluğu ilişkileri bir hayli karmaşıktır. Zira bu bozukluk ciddi sıkıntı sıkıntıları beraberinde getirir. Narsist kişilik bozukluğu belirtilerini ise şu şekilde açıklayabiliriz:

Aşırı Kendini Beğenmişlik

Aşırı kendini beğenmişlik, narsistik kişilik bozukluğunun en belirleyici özelliğidir. Bu durum, kibir ya da gösterişten daha fazlasıdır. Birey gerçeklikten uzak bir üstünlük duygusu hisseder. Narsistler, benzersiz ya da özel olduklarına ve yalnızca kendileri gibi özel kişiler tarafından anlaşılabileceklerine inanmaktadır.

Ayrıca, diğer insanlar için ortalama veya sıradan olan bir şey için fazla iyidirler. Sadece diğer yüksek mevkideki insanlar, yerler ve unvanlarla anılmak isterler. 

Çünkü narsistler, diğer tüm insanlardan daha iyi olduklarına inanırlar ve bu biçimde betimlenmeyi beklerler.

Çoğunlukla başarıları ve becerileri ile ilgili konuşurken abartırlar ya da yalan söylerler. İş veya ilişkileri ile ilgili konuştuklarında, söyledikleri tek şey ne kadar iyi oldukları, ne kadar cömert davrandıkları ve hayatlarındaki kişilerin kendisine sahip oldukları için şanslı olduklarıdır. 

Narsist kişiler her olayda her zaman yıldız, diğer kişiler ise sıradandır.

Üstün İhtişamlarını Destekleyen Fantezi Dünyası

Narsist kişiler, gerçeklerin kendi ihtişamlı üstünlüklerini desteklemediği zamanlarda, olayları çarpıtarak kendi kendini kandırma yoluyla oluşturdukları bir hayal dünyasında yaşamaktadır. Sınırsız başarı, güç ve zekâ ile beraber kendilerini kontrolde ve özel hissetmelerini sağlayan bu fantezi dünyaları ile çelişen gerçek ve görüşleri görmezden gelir ya da rasyonelleştirirler. 

Bu fantezi dünyasını yıkmakla tehdit eden her şeye karşı aşırı savunmacı ve öfkeli bir biçimde ile karşılık verirler. Bu nedenle narsist kişilerin etrafındaki insanlar, onların bu gerçeklik dışı dünyasına karşı dikkatli olmayı öğrenirler.

Sürekli Övgü ve Hayranlık

Narsist bir kişinin üstünlük duygusu, sürekli pohpohlama ve alkış almazsa yavaş yavaş söner ve bu durum da onları çıldırtmaktadır. Bu yüzden ara sıra iltifat yeterli olmamaktadır. Narsist kişiler, egolarının tatmini için sürekli onaylanmaya ihtiyaç duyarlar. 

Bu nedenle bu isteklerini karşılayan kişiler ile kendilerini çevrelerler. 

Kurdukları bu ilişkiler tek yönlüdür ve hayranı olan kişinin narsist kişi için yapabileceği eylemler ile sınırlıdır. 

Ayrıca eğer hayranı olan kişinin hayranlığı ve övgüsünde bir aksama ya da azalma olursa, narsist birey bunu bir ihanet olarak değerlendirir.

Mutlak Hak Anlayışı

Narsist kişiler, kendilerini her zaman özel görürler. Buna istinaden, pozitif bir muamele görmeyi hak ettiklerini düşünürler. İstedikleri her şeyi elde etmeleri gerektiğine inanırlar. Ayrıca çevrelerindeki kişilerin, kendilerinin her talebine otomatik şekilde uyum sağlamasını beklerler. 

Her talebini öncesinde tahmin edip karşılamayan kişilerin işe yaramaz olduğunu düşünürler ve bunun karşılığı olarak da o kişilere saldırgan ve öfkeli davranırlar.

Suçluluk Duymadan Sömürü

Narsist kişiler, kendilerini diğer insanların yerine koymak ya da karşısındakilerin duygu ve düşüncelerini anlamaya çalışmak gibi empati duygularına sahip değillerdir. Hayatlarındaki bireyleri birçok açıdan taleplerine hizmet eden kişiler olarak görürler ve kendi davranışlarının başka insanları nasıl etkilediğini de düşünmezler. 

Bu nedenle, kendi amaç ve isteklerine ulaşmak için, gözünü kırpmadan başka insanlardan yarar sağlarlar.

Sürekli Aşağılama, Küçümseme ve Zulüm

Özellikle aşırı öz güvene sahip ve popüler olan narsist kişiler, bir şeye muhtaç olan, kendilerine hayran olmayan ya da herhangi bir biçimde onlara meydan okuyan kişilerle karşılaştıklarında kendilerini tehdit altında hissedip savunma veya saldırı durumuna geçerler. 

Hissettikleri tehdidin kaynağı olan bu kişileri etkisiz hale getirmenin tek yolunun, bu kişilere hakaret edip aşağılamak ya da zorbalık ederek saldırmak olduğunu düşünürler.

Narsistik Kişilik Bozukluğu Nedenleri Nelerdir?

Kesin sebebi bilinmemekle beraber, araştırmacılar bu kişilik bozukluğuna katkı sağlayabilecek bazı etkenler belirlemişlerdir. Narsist kişilik bozukluğuna zemin hazırlayabilen bu nedenleri şu şekilde sıralayabiliriz;

• İstismar ya da travma,
• Aşırı övgü,
• Bireyi doğrulayıcı bir ortamın olmaması,
• Anne ve babada aşırı hoşgörü,
• Güvenilmez ebeveynlik.

Bu kişilik bozukluğunun kesin sebepleri bakımından, karmaşık ve çeşitli olsa da, biyoloji ve genetiğin önemli bir role sahip olduğu düşünülmektedir.

Narsist Kişilik Neden Gelişir?

Narsist kişilik bozukluğunun gelişiminde 0-6 yaş dönemi çok önemlidir. Bu dönemde çocuk ailesi ile ilişkiler kurar. Özellikle annesi ile kurduğu ilişki, çocuğun kişilik gelişiminde ve sonraki hayatında çok etkili olmaktadır. Çocuk ailesinden gelen beklentileri karşılamak zorundadır ve aile çocuğunu bu beklentileri karşılaması amacıyla belli bir düzeyde tutar. Fakat aile bunu bilinçli bir şekilde yapmamaktadır. 

Çocuk aile için en zeki, en başarılı, en uslu çocuk olmak zorundadır. Bu durumda çocuk, kendi potansiyelini açığa çıkaramaz ve kendi kararlarını almakta güçlük çekmeye başlar.

Narsist kişilik bozukluğunun temelinde, çocukluk çağında ebeveynlerin yeterince eş duyum göstermemeleri ve çocuğun uygun ebeveyn ortamında gerçek dünyanın hayal kırıklıkları ve zorlukları ile yeterince yüzleşmemesi yatmaktadır. 

Anne ve babanın her konuda aşırı yüceltmeleri ve pohpohlamaları ile beslenen çocuk, bu durumdan dolayı aşırı bir şekilde büyüyen bir öz benlik duygusu oluşturur. Bu durumun da narsizmin oluşumunda önemli bir rolü bulunmaktadır. 

Ayrıca narsist kişilerin geçmişlerinde, çocuklukta yaşanan duygusal ihmal belirgindir.
Narsist bireylerin derinlerine bakıldığında, yoğun bir değersizlik duygusunun hâkim olduğu görülmektedir. Bu duygudan uzaklaşabilmek için sürekli olarak değerlerini yükselten eylem ve olaylar içerisinde bulunup diğer insanları aşağı görürler. 

Ancak tüm bu durum ve sürecin farkında olmayıp, bu davranışları bilinçsizce sergilerler.

Narsistik Kişilik Bozukluğu Tanı Yöntemleri Nelerdir?

Bu hastalığın kesin tanısı, sadece nitelikli bir akıl sağlığı uzmanı (psikiyatri doktoru) tarafınca yapılabilir. Ayrıca bu kesin tanıya ulaşabilmek narsist bireyin; 

• Büyük bir öz önem duygusu,
• Dikkat çekme,
• Empati, 
• Merhamet,
• İlişkiler de dâhil olmak üzere çeşitli kişilik fonksiyonlarında bozukluklar göstermesini gerektirir.

Kişilik fonksiyonlarındaki bozukluklar ve kişilik özelliklerinin dışa yansıması, zaman içerisinde ve farklı olaylar karşısında istikrarlı olmalıdır. Bunun yanı sıra, direkt uyuşturucu madde kullanımının etkisinden ya da genel bir tıbbi olaydan kaynaklanmamalıdır.

Narsist Kişilik Bozukluğu Nasıl Yenilir?

Narsist bireyler, terapiye zorlukla gelirler. Zira onlara göre terapiye gitmek, bir zayıflık göstergesidir. Bu sebeple, ana nedenin ruhsal problemleri olduğunu düşünemezler ve terapiye gelmeyi reddederler. Terapi için geldikleri durumlar ise genellikle; 

• Depresyon,
• Kaygı,
• Panik atak,
• Mutsuzluk,
• Boşluk hissi,
• Cinsel sorunlar, 
• Aile içi çatışmalar, 
• Başarısızlık gibi kendi üstünlüklerini tehdit eden durumlardır.

Narsist kişilerin davranışlarını daha iyi anlamalarına, daha doğru bir benlik duygusu yaratmalarına ve davranışlarını daha iyi kontrol etmelerine katkı sağlayabilecek yöntemler vardır. Bu tedavi yöntemleri ise bireysel psikodinamik psikoterapi, bilişsel davranışçı terapi ve psikotrop ilaçlar olmak üzere üçe ayrılır.

Bireysel Psikodinamik Psikoterapi

Narsist kişilik bozukluğunu kontrol altına almak için etkili bir biçimde kullanılmaktadır; fakat süreç nispeten daha uzun olabilmektedir.

Bilişsel Davranışçı Terapi

Kişilerin yıkıcı düşünce ve davranış kalıplarını değiştirmelerine katkı sağlamak amacıyla kullanılan ve genellikle etkili olan bir yöntemdir. Terapinin amacı, çarpık ve yanlış düşünceleri değiştirmek ve daha gerçekçi bir öz benlik oluşturmaktır.

Psikotrop İlaçlar

Çoğunlukla uzun vadeli değişiklikler için etkisizdir, fakat bazen anksiyete ya da depresyon semptomlarını tedavi etmek için kullanılır.

Narsistik kişilik bozukluğu rahatsızlığında kullanılacak en doğru yöntem, başvurduğunuz uzman tarafından belirlenir. Nitekim bu rahatsızlıktan en kısa sürede kurtulmak için, mutlaka psikolojik destek alınmalıdır. Sahip olduğu uzman kadrosuyla Psikolog Ofisi, narsist kişilik bozukluğu da dâhil olmak üzere, psikolojik desteğe ihtiyacınız olduğu her an yanınızdadır.

Problemler karşısında en doğru çözümleri üreten Psikolog Ofisi’nin sunduğu hızlı hizmet sayesinde, dünyanın neresinde olursanız olun, sadece 1 dakika içerisinde dilediğiniz uzmandan psikolojik destek almaya başlayabilirsiniz. 

Siz de Türkiye’nin ilk ve en büyük online terapi platformu Psikolog Ofisi’nden gerekli desteği alın, geleceği çok daha huzurlu ve sağlıklı günlerle karşılayın.