melankolik ne demek

Melankolik Ne Demek? Melankolik Depresyonun Nedenleri ve Belirtileri

Tarihte birçok yazar ve filozof tarafından inceleme konusu yapılan melankolinin tam anlamıyla ne ifade ettiği merak konusudur. Halbuki biz onu çoğu şiirin aurasında görür ve hemen tanırız, o hissi biliriz, tanırız ama öyle ya; tam anlamıyla nedir aslında melankoli?

 

Bu yazımızda hepimizin ucundan kıyısından biraz fikir sahibi olduğu, kimilerimizin muzdarip olduğu, kimilerimizin çok kıyısında yürüdüğü, kimilerimizinse sevdiği insanların üzerinde adeta bir depresyon hırkası gibi görmeye alışık olduğu ama derininde kendisine dair öğrenebileceğimiz pek çok detayı barındıran melankoliyi konu olarak seçtik. 
Biz yazarken oldukça keyif aldık, dileriz siz de keyifle okursunuz… 

Melankoli Ne Demek? 

Günümüz psikoloji terminolojisinde depresyonun bir alt türü olarak ele alınan melankoli; büyük bir çaresizlik, umutsuzluk ve derin üzüntü ile karakterize edilmiş bir duygudurum bozukluğu olarak tanımlanabilir. 

Varlığı Antik Yunan'a dayanan melankoli, Hipokrates tarafından da dile getirilmiştir. Hipokrates; melankoliyi siyah safra ile ilişkilendirerek dört fıtrattan biri olan nitelendirmiştir. Rönesans dönemi itibariyle ise sanatçılar tarafından ilham verici bir hâl olarak görülmüştür. 

Buna şaşırmamalı. Öyle ki günümüzde de temasında melankoli olan filmler, şarkılar, romanlar ve şiirler oldukça sevilmekte. Birçoğumuz ayrılık acısı yaşarken bile neşeli müzikler dinleyip keyiflenmeye çalışmak yerine melankolik tercihler yaparak bu duygunun üzerine gideriz. Veya sinemadan çıkan herkesin ağlıyor olduğunu gördüğümüz hüzünlü filmleri mutlaka izlemesi gerektiğini düşünüp, çok üzülüp çok ağladığı filmleri çok severek herkese tavsiye edenlerimiz vardır. 
Günümüz psikiyatri bilimi kapsamında ise artık melankoli, majör depresif bozukluğun bir alt türü olarak ele alınmaktadır.

Melankolik Depresyonun Belirtileri Nelerdir?

Günümüzde majör depresif bozukluğun bir alt türü olarak kendine yer edinen melankolik depresyon; kişiyi umutsuzluğa, isteksizliğe ve sürekli hüzne sürükleyen bir depresyon türüdür. 

Melankolik depresyon çoğu zaman tipik bazı belirtiler ile kendini göstermektedir:

  • Hayata karşı ilgisizlik 
  • Dikkat bozukluğu 
  • Uzun süreli ve yoğun hüzün 
  • Umutsuzluk
  • İsteksizlik 
  • İştahsızlık 
  • Öz güven eksikliği 
  • Kararsızlık 
  • Suçluluk psikolojisi 
  • Aşırı öfkeli ruh hâli 
  • Uyku bozuklukları
  • Enerji kaybı 
  • Sürekli uyumak istemek
  • Sosyalleşmekten kaçınmak 
  • Sevilen şeylere karşı ilgi kaybı 
  • İletişimsizlik 

Melankolik Depresyon (Hüzün Hastalığı) Nedenleri Nelerdir?

Melankolik depresyon birçok tetikleyiciye sahiptir ve dolayısıyla kişisel olarak farklı nedenlerin etkisi ile ortaya çıkabilir. Melankolik depresyonun genel sınıflandırmaya göre nedenleri şöyle açıklanabilir:

  • Kimyasal bozukluklar: Beyinde bulunan serotonin, norepinefrin ya da dopamin gibi ruh hâli ile ilişkili olan hormonlar başta olmak üzere, kimyasal maddelerde oluşabilen dengesizlikler melankolik depresyon açısından tetikleyici bir faktör olma niteliği taşımaktadır.
  • Genetik faktörler: Özellikle ailesinde depresyon hikayesi bulunan kişilerde genel olarak depresyon ve dolayısıyla da melankolik depresyon ortaya çıkması riskinde artış görülmektedir. 
  • Psikolojik faktörler: Yetersizlik hissi, öz saygı ve öz güven düşüklüğü, kaygı, travma sonrası stres bozukluğu ve asosyallik gibi birçok psikolojik bozukluk; doğrudan meydana getirdiği olumsuz etkilerin yanında melankolik depresyon için de bir tetikleyici olabilecektir. 
  • Çevresel faktörler: Özellikle stresli bir hayat, yaşanılan travmatik olaylar, ilişkilerde yaşanan problemler gibi bazı çevresel faktörler; melankolik depresyonun başlıca sebeplerindendir. 

Kimler Melankoliye Daha Yatkındır?

Bazı yaşam öyküleri, kişilik özellikleri ya da çevresel faktörler kişileri melankoliye daha yatkın bir hâle getirmektedir. Örneğin;

  • Öz saygısı düşük olan, özgüven problemleri yaşayan ya da mükemmeliyetçi bir yapıya sahip olan kişiler melankoliye daha yatkındır. 
  • Bununla birlikte uyarıcı ve uyuşturucu madde bağımlılığı bulunan kişilerin de melankoliye daha yatkın bir hâle geldiği bilinmektedir. 
  • Stresli bir yaşam, yoğun mesai gerektiren meslekler gibi faktörler de kişiyi melankoliye daha yatkın bir hâle getirecektir. 
  • Ayrıca; özellikle çocuklukta yaşanan cinsel istismar, ihmal ve baskı gibi travmatik olaylar özellikle bireyin duygusal direncinin zayıflamasına ve bu nedenle melankoliye daha yatkın bir hâle gelmesine neden olacaktır. 
  • Bunun yanında sosyal ilişkileri zayıf olan kişiler duygusal destekten yoksun bir hâle gelecek ve bu da onları melankoliye yatkın bireyler hâline getirecektir. 
  • Son olarak; maddi zorlukları bulunan kişilerin de yaşam kalitesinde düşme ve stres nedeniyle melankoliye daha yatkın hâle geldiklerini söylememiz gerekir. 

Melankolik İnsanların Çok İyi Bildikleri Bazı Şeyler 

Aşağıda listelediğimiz bazı hisler melankolik bireyler tarafından sıklıkla yaşanmakta ve oldukça iyi bilinmektedir:

  • Bir insana ya da bir yere bağlanmakta zorlanmak
  • İnsanlar tarafından depresif muamelesi görmenin sonucunda daha da hüzünlenmek
  • İnsanlardan giderek uzaklaşmak
  • Yazı yazmada veya herhangi bir sanat dalında oldukça yetenekli olmak 
  • Yalnızlığın huzur vermesi ve kalabalıkta huzursuzluk duymak 
  • İnsanlar tarafından enerji düşürmekle ve kötümserlikle suçlanmak
  • Çoğu zaman olmayan, ütopik bir dünyanın özlemini duymak
  • Mutsuzluktan zevk duymak ve adeta acıdan beslenmek 
  • Uyum sağlamakta zorlanmak
  • Çoğu insanın keyif aldığı şeylerden özellikle kaçınmak 
Yazar
Avatar
Eren Artun ErgülPsikolog29 Ocak 2025
0/1500
Yorumlar

Henüz yorum yapılmadı

Henüz yorum yapılmadı