libido neden düşer

Libido Nedir? Eksik veya Fazla Olmasının Psikolojiye Etkileri Nelerdir?

Hepimiz biliyoruz ki, cinselliğin insan hayatında önemli bir yeri vardır. Hatta doğaya baktığımız zaman, cinselliğin yaşamın merkezinde yer alan o özel yerinin türümüze özgü olmadığı, her canlının hayatında çok önemli bir konumu olduğunu görüyoruz.
Dişisini etkilemek uğruna diğer erkekler ile dövüşen kocaman hayvanlar, çiftleşmeye hazır olduğunu göstermek için güzel güzel öten minik kuşlar, partnerini etkilemek için adeta danslar eden, pozlar veren böcekler ve daha yüzlercesi…

Cinsel dürtüler, karşı cinse duyulan çekim ve arzular; hayatın tamamını değilse de yadsınamaz bir yüzdesini etkileme potansiyeline sahiptir. Barınma, beslenme, güvende olma gibi ihtiyaçlar kadar somut olan ve göz ardı edilemeyecek bir yere ve iyi olma hali üzerinde etkilere sahip olan bir tatmin ihtiyacıdır. 

Cinsellikten bahsedilirken sıklıkla kullanılan bir kavram da libidodur. Bu içeriğimizde canlıların hayatlarına büyük ölçüde yön veren libidoyu inceledik. Yazarken oldukça keyif aldığımız yazımızı okurken konuya dair merak ettiklerinize değinmeyi ve daha önce duymadığınız detaylara yer vermeyi amaçladık.
Hazırsanız başlayalım o zaman. Keyifli okumalar dileriz…

Libido Nedir? Tanımı ve Psikolojideki Yeri

Türkçe sözlükte ‘’İnsanın davranışlarının temelini oluşturan cinsel içgüdü’’ tanımı ile karşımıza çıkan libido; toplum tarafından genellikle kişinin cinsel dürtülerinin ölçüsünü ifade etmek için kullanılan bir kavramdır. 

Özellikle Sigmund Freud’un psikanalitik teorisinde kendine önemli bir yer edinen libido, psikolojik temelde ifade edildiğinde; cinsel içgüdü tarafından geliştirilen enerjiyi ve hayatta kalma potansiyelini nitelendiren bir kavram olarak tanımlanacaktır. 

Özellikle belirtmemiz gerekir ki günümüz dünyasında libido cinsellik ile doğrudan ilişkilendirilse ve bundan ibaret görülse de, Freud’a göre libido yalnızca cinsel enerjiden ibaret olmayıp psişik enerjilerin genelini kapsamaktadır. 

Psikanalitik teoride İd, hazzı elde etmek için vücudun enerjisini ve eylemlerini kontrol etmeye çalışır ve burada da devreye libidonun yarattığı cinsel ve psişik enerjiler girmektedir. Dolayısıyla psikanalitik teorinin bilinçaltı anlatımının temsilcilerinden olan id’in libido ile yakından ilişkili olduğunu söyleyebiliriz. 

Libido Nasıl Oluşur?

Psikanalitik teori baz alınarak egonun oluşumu incelendiğinde id, ego ve süperegonun libidonun oluşumunda rolü olduğu ve gelişim evrelerinin her birinde libidonun bir izdüşümünün var olduğu görülecektir. 

İd; en yüksek düzeyde hazzı elde etmeyi amaçlar ve bu güdü ile vücudun enerji verici eylemlerini kontrol eder. 

Ego burada devreye girerek id’in yoğun arzularını kabul edilebilir bir zeminde ifade etmeyi ve kontrol altında tutmayı sağlar. 

Süperego ise yüksek idealler ve toplum beklentileri üzerine yoğunlaşır. Burada libidonun yani id’in yarattığı yoğun arzu ile süperegonun oluşturduğu yüksek standartların arasında bir nevi köprü görevi görmek ise egonun üzerine düşmektedir. Bu sayede kişisel libidonun oluşum aşamaları gerçekleşmektedir. 

Libidonun ifade ediliş şekli söz konusu olduğunda ise gelişim aşamaları devreye girer. Zira her bir psikoseksüel gelişim aşamasında libidonun ifade ediliş şekli değişkenlik göstermektedir. Oral evrede libido oral bölge üzerine, anal evrede anal bölge ve dışkılama üzerine, fallik evrede cinsel organlar ve özellikle penis üzerine odaklıdır. Daha sonra latent evrede uyku moduna geçen libido, genital evre ile birlikte aktif bir forma bürünmektedir. 
Psikoseksüel gelişim evrelerini tek tek ve detaylıca kaleme aldığımız içeriğimiz ‘Psikoseksüel Gelişimin Çocuklarda 5 Aşaması: Freud'un Gelişim Kuramı’na da göz atmanızı öneririz.

Libido Seviyesini Etkileyen Faktörler

Libido seviyesi her insanda farklılık göstermek ile birlikte bazı faktörlerin genel olarak libido seviyesini etkilediği bilinmektedir. Libido seviyesini yükselten ve düşüren faktörleri ayrı ayrı incelemek daha doğru olacaktır. 

Libido seviyesini düşüren faktörleri şöyle sıralayabiliriz:

  • Partnerlerin birbirine karşı soğukluk hissetmeleri ve zamanla birbirine olan yakınlıklarını kaybetmeleri 
  • Partnerler arasındaki cinsel uyumsuzluk
  • Cinsel performans ile ilgili endişeler 
  • Stres faktörlerinin artış göstermesi ve yoğun stres
  • Öz güven düşüklüğü ve kişinin beğenilmeme kaygısı 
  • Haddinden fazla spor yapmak ya da fiziksel aktivitenin çok az olması
  • Obezite, diyabet, uyku bozuklukları gibi bazı fiziksel sağlık sorunları
  • Kadınlarda regl öncesi sendromu ve menopoz

 

Libido seviyesini yükselten faktörler ise şöyledir:

  • Hareketli bir yaşam ve düzenli olarak egzersiz yapılması 
  • Özellikle parkinson tedavisi sırasında kullanılan bazı ilaçların dopamin seviyesini düşürmesi 
  • Bazı uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin kullanımı 
  • Kişinin genel sağlık durumunun iyi olması
  • Kişinin ruh halinin sağlıklı olması

Yüksek Libido ve Etkileri 

Düzenli egzersiz, ruh hali, genel sağlık gibi birçok faktör; libidonun yükselmesine neden olacaktır. Bu yüksekliğin etkisi düzeyine bağlı olarak değişkenlik gösterir. 

Libidonun düşük bir düzeyden normal bir düzeye yükselmesi durumunda etki kişinin sağlıklı bir cinsel dürtüye sahip olması iken; libidonun normal düzeyden daha yüksek bir düzeye ulaşması durumunda daha olumsuz etkiler ortaya çıkar ve libido yüksekliği bir sorun haline gelir. Bu olumsuz etkilerden bazıları şöyle sıralanabilir:

  • Kişinin iş hayatı, ilişkileri ve fiziksel sağlığı negatif etkilenir.
  • Kişi cinsel aktiviteler dışında herhangi bir aktiviteden zevk alamaz hâle gelir.
  • Kişi bastırılmış cinsel dürtülerin etkisi ile yoğun stres ve öfke yaşar.
  • Kişi sağlıklı bir ilişki yaşayamaz hâle gelir.
  • Kişi sürekli kendini baskılamak ve durdurmak zorunda kalır.

Düşük Libido: Sebepleri ve Belirtileri

Düşük libido psikanalitik teoriye göre insan doğasına aykırı bir durumdur. Birçok farklı sebebin etkisi ile ortaya çıkabilen libido düşüklüğü, kişinin hayatında birçok olumsuz etkiye neden olacaktır. Libido düşüklüğünün genel sebepleri:

  • Hareketsiz bir yaşam 
  • Aşırı egzersiz
  • Öz güven düşüklüğü 
  • Stres
  • Fiziksel bazı rahatsızlıklar 
  • Partnerler ile ilgili bozukluklar olarak sıralanabilir. 

 

Düşük libido kişiden kişiye değişen farklı belirtiler ile kendini gösterecektir. Ancak sıklıkla görülen belirtileri şöyledir:

  • Kişinin partneri ile cinsel ilişkiden ve eğer partneri yoksa mastürbasyondan kaçınması
  • Cinsel fantezilere karşı olan ilginin kaybedilmesi
  • Kişinin azalan libidosu nedeniyle sosyal ortamlardan uzaklaşması ve içine kapanması
  • Kişinin öz güven düşüklüğü yaşaması

Libido Eksikliğinin Psikolojik Etkileri

Libido düşüklüğü yarattığı fiziksel etkilerin yanında psikolojik bazı etkilere de yol açmaktadır. Özellikle cinselliğin insan doğası için bu kadar önemli olduğu ve cinsel dürtülerin insanın hayatını önemli ölçüde etkilediği göz önüne alınırsa; psikolojinin de libidodan etkilenmesi kaçınılmazdır. 

Kişi, libidosu düştüğünde ve cinsel dürtüleri azaldığında sosyal yaşamdan da istemsizce uzaklaşabilir. Bu durumda asosyallik ile beraber farklı psikolojik etkiler de kendini gösterecektir. Cinsel isteksizliğin verdiği kaygı ve endişe de yoğun bir düzeye ulaşıp anksiyeteye sebebiyet verebilecektir. 

Tüm bunların ortak bir etkisi olarak ortaya çıkabilen bir diğer psikolojik etki de depresyondur. Bu şekilde psikolojik etkileri birbirini besleyerek devam eder ve libido birçok psikolojik sorunun kapısını aralamış olur. Libidonun etkileyebileceği psikolojik sorunları şöyle sıralayabiliriz:

  • Asosyallik
  • Bağımlılıklar
  • Stres
  • Öfke
  • Anksiyete 
  • Depresyon 
  • Uyku bozuklukları 

Kadın ve Erkeklerde Libido Farklılıkları 

Cinsel arzu seviyesi ve dolayısıyla libido, birçok farklı etkenden kaynaklı olarak farklı seviyelerde ortaya çıkabilir. Kalıtsal olarak da herkeste farklı düzeylerde görülebildiği bilinen bir gerçektir. Aynı zamanda cinsiyet de bu faktörlerden biridir. 

Kadınlarda libido düşüklüğü ve cinsel isteksizlik yaşanması oranı erkeklere nazaran daha fazladır. Zira libido kadınlarda da erkeklerde de özellikle testosteron hormonu tarafından meydana getirilmektedir. Ayrıca beynin içindeki libido merkezleri de kadınlarda erkeklere nazaran daha küçüktür. Bu da kadınların libido düzeyinin erkeklerinkine göre daha düşük olmasının sebebidir. 

Libido Seviyesini Artırmak İçin Öneriler

Libido seviyesi; kişinin psikolojisi, fiziksel sağlığı, iş yaşamı, ilişkileri, günlük hayatı gibi  birçok faktörün etkisi ile değişkenlik gösterebilecektir. Ancak genel olarak düşük libido, istenmeyen ve önüne geçilmek istenen bir durumdur. Dolayısıyla kişiler genel olarak libido düzeyinin artması için çaba göstermektedir. 

Libido seviyesini artıran birçok farklı etken bulunmaktadır. Hareketli bir yaşam, genel sağlığın iyi olması ve ruh sağlığının yerinde olması bu etkenlerden birkaçıdır. Libido artırmak için uygulanabilecek bazı adımlar şöyledir:

  • Düzenli ve yeterli düzeyde egzersiz yapmak
  • Stres faktörlerinden uzak durmak 
  • Beslenme düzenini sağlamak ve doğal ürünlerle beslenmek
  • Uyuşturucu ve uyarıcı maddeler ile tütün kullanımından uzak durmak
  • Kilo kontrolünü sağlamak
  • Düzenli bir uyku rutinine sahip olmak
  • Nefes egzersizlerinden destek almak
  • Çilek, çiğ fındık, muz gibi libidoyu arttırdığı bilinen besinleri tüketmek 
  • Libido düşüklüğünü meydana getiren sebepleri çözümleyerek iyileştirmek

Libido Sorunları İçin Ne Zaman Uzman Desteği Alınmalı

Hem libido düşüklüğü hem de libido yüksekliği kişi için sorun teşkil edebilen ve önlenmesi gereken sorunlardır. Her iki sorunun da belirtilerini gösterdiğini düşünen kişiler gerek duyduğunda profesyonel destek almaktan çekinmemelidir. 

Ayrıca libido sorunlarının kişinin hayatını etkilemesi ve psikolojik sağlık açısından sorun teşkil etmesi durumunda da muhakkak profesyonel destek alınmalıdır. Zira libido sorunları kişinin iş hayatını, partneri ile olan ilişkisini ve sosyal yaşamını olumsuz etkileyeceği gibi; depresyon, anksiyete, bağımlılıklar gibi birçok psikolojik soruna da sebebiyet verebilecek bir potansiyeldedir. Hal böyle olunca, kişinin ihtiyaç duyduğu bir dönemde ya da hayatının libido sorunlarından etkilendiğini hissettiği zamanlarda psikolojik destek almaktan çekinmemesi gerekmektedir. PsikologOfisi hergün ve her saatte hizmet veren bir online terapi platformudur ve alanında tecrübeli onlarca psikolog size konfor alanınızdan çıkmanıza bile gerek kalmaksızın destek vermek için her an hazırdır. 
‘Cinsel işlev, istek ve kimlik sorunları’ alanında hizmet veren psikologları inceleyerek psikoloğunuzu seçebilir ve profesyonel destek alabilirsiniz.

Yazar
Avatar
Eren Artun ErgülPsikolog28 Ocak 2025
0/1500
Yorumlar

Henüz yorum yapılmadı

Henüz yorum yapılmadı