mental yorgunluk nedir

Mental Yorgunluk Nedir? Belirtileri ve Çözüm Önerileri

Her insan kendini bazen zihinsel açıdan yıpranmış, tükenmiş, boşlukta veya yorgun hissedebilir; hatta her gün rahatlıkla yaptığı rutinlerini bile gerçekleştirecek enerjiyi kendinde bazen bulamayabilir. Zihin yorgunluğu olarak da karşımıza çıkabilen mental yorgunluk, aslında tam olarak bu hislerin toplamından ibarettir. 

Genel olarak zihnin aktif kullanılması gereken zamanlarda kendini gösteren mental yorgunluk, stresli ve yoğun durumların ardından kendini gösteren zihinsel bir durgunluk ve yorgunluk hâlidir. 

Mental yorgunluk kişinin kendini yorgun ve hâlsiz hissetmesinin yanında mutsuz bir ruh hâline bürünmesine de neden olur. Dolayısıyla kişinin günlük yaşamını, iş hayatını, sosyal hayatını ve ilişkilerini önemli ölçüde negatif etkiler. 

Mental yorgunluğun ne olduğuna dair fikrimiz oluştuysa, hadi konuya daha yakından bakalım… Keyifli okumalar dileriz…

Mental Yorgunluğun Nedenleri Nelerdir?

Mental yorgunluk birçok farklı nedenle ortaya çıkabilir. Özellikle doğal yaşamın etkisini kaybettiği, dijitalleşmenin önemli boyutlara ulaştığı ve hayatın büyük ölçüde hızlandığı günümüzde; görülme sıklığı artarken, mental yorgunluğun nedenleri de çeşitlenmiştir. 

Kişiden kişiye de değişkenlik gösterecek olan bu nedenlerden bazılarını şöyle sıralayabiliriz:

  • İş yoğunluğu
  • Gürültü 
  • Stres faktörü hâlini alan trafik
  • Kronik hastalıklar 
  • Hayal kırıklığı 
  • Memnuniyetsizlik
  • Sevilmeyen bir mesleğin icra edilmesi 
  • Sosyal hayattaki eksiklikler
  • İlişkilerde yolunda gitmeyen olgular
  • Uyku problemleri 
  • Stresli meslekler
  • Ekonomik problemler 
  • Ailevi sorunlar
  • Bazı ilaçların kullanımı 
  • Depresyon 
  • Anksiyete 
  • Sürekli hızlı kararlar almak
  • Sürekli dağınık bir ortamda bulunmak
  • Bazı travmatik olaylar 
  • Düzensiz ve rutinden yoksun bir yaşam biçimi 
  • Uzun çalışma saatleri 

Mental Yorgunluğun Belirtileri 

Mental yorgunluk kişide bazı belirtiler ile kendini gösterecek ve bu şekilde günlük yaşamında da istenmeyen bazı etkileri olacaktır. Mental yorgunluğun en sık kendini gösterdiği belirtileri şöyle sıralayabiliriz:

  • Uykuya dalmakta zorlanmak
  • Enerji kaybı 
  • Mutsuzluk 
  • Hâlsizlik 
  • Boşluk hissi
  • Öfkeli bir ruh hâli 
  • Uyku saatinden bağımsız olarak yorgun uyanmak ve uykulu hissetmek
  • Odaklanma problemleri
  • İştahsızlık 
  • Kaygı bozukluğu 
  • Sürekli endişeli hissetmek
  • Tükenmişlik hâli 
  • Sosyal aktivitelerden kaçınmak
  • İlişkilerde tahammülsüzlük

Mental Yorgunluk Beyni Nasıl Etkiler?

Mental yorgunluk kişide ruh hâli bozuklukları, mutsuzluk, enerji kaybı, motivasyon düşüklüğü gibi birçok etkiye neden olmaktadır. Ancak bunun yanında mental yorgunluğun bir de beyni etkileme yönü vardır. Kaldı ki bu etkiler de azımsanmayacak düzeylere ulaşarak kişinin fiziksel sağlığı, zihinsel sağlığı ve psikolojik sağlığı üzerinde önemli ölçüde etkili olabilir. 

Mental yorgunluğun beyne olan etkisi genellikle beynin işlevselliği üzerindedir. Beynin işlevselliğini azaltma gücüne sahip olan mental yorgunluk, bu yönüyle daha çok beynin işlevsel fonksiyonları olan hafıza ve motivasyon problemleri ile düşünme ve odaklanma bozukluklarını beraberinde getirmektedir. 

Mental Yorgunluk İle Başa Çıkma Yöntemleri 

Mental yorgunluğun etkilerinin hafifletilmesi ve bu etkiler ile başa çıkmak için kişinin atması gereken bazı adımlar bulunmaktadır. Bu adımlar ile ilgili verilebilecek önemli tavsiyeler şöyledir:

 

  • Öncelikli olarak stresten kaçınmak hem mental yorgunluğun önlenmesi hem de var olan etkileri ile başa çıkmak için adeta bir ön şarttır. Mental yorgunluğun birincil nedenlerinden olan stres ortadan kaldırılmadan bu yorgunluk ile baş etmek pek mümkün olmamaktadır. Dolayısıyla stres faktörlerinden uzaklaşabilmek oldukça önemlidir.
  • Daha gerçekçi ve ulaşılabilir hedefler belirlemek de oldukça önemlidir. Zira mükemmeliyetçilik ve bundan doğan yetersizlik hissi, mental yorgunluğun önemli nedenleridir. 
  • Günlük planlarınızı ve genel olarak işlerinizi önem sırasına göre ayarlamak hem daha öngörülebilir bir yaşam sürmenize hem de mental yorgunluk ile baş etmenize yardımcı olacaktır. 
  • Uykunuzu yeterince alabilmek ve verimli bir uyku periyodu geliştirmek de mental yorgunluğun etkileri ile baş etmeniz açısından oldukça önemlidir. 
  • Mümkün olduğunca iş yükünüzü ve yoğunluğunuzu azaltarak kendinize alan açmak da mental yorgunluk ile baş etmenizi sağlar. 
  • Kendinize bir rutin oluşturarak bu rutine spor, meditasyon gibi öz farkındalığı artıracak aktiviteler koymak; mental yorgunluk ile baş etmenizi sağlayacak en verimli yöntemlerdendir. 
  • Ayrıca bir görevi yerine getirirken molalar vermeyi ve bu görevin sonucunda ufak da olsa kendinizi ödüllendirmeyi de ihmal etmemelisiniz

Teknolojinin Mental Yorgunluğa Etkileri

Teknolojinin olumsuz bir yönü olarak ele alabileceğimiz dijital yorgunluk; günümüzün en sık görülen problemlerinden biridir. 

Teknolojinin hayatımıza büyük bir hızla girmesi ile kendini gösteren teknolojik yorgunluk; depresyon, anksiyete, sinirlilik, konsantrasyon düşüklüğü gibi birçok belirtiyi ortaya çıkarmaktadır. Ayrıca dijital yorgunluğun önemli bir yönü de mental yorgunluğa da önemli ölçüde sebebiyet vermesidir. Zira günümüz dijitalleşen dünyasında dijital yorgunluk denen bir olgunun karşımıza çıkması ile birlikte mental yorgunluğun da ortaya çıkma sıklığında artış görülmüştür. 

Teknolojinin sık kullanımı, bu kullanımın insan hayatını toz pembe bir şekilde diğerlerine sunması, teknolojinin neden olduğu ulaşılabilirliğin bir yandan da yetersizlik hissine neden olması gibi faktörlerin etkisi ile ortaya çıkan teknolojik yorgunluk, aslında bir yandan da mental yorgunluğun kapısını aralamaktadır.

Mental Yorgunluk ve Stres Birbirinden Nasıl Ayırt Edilir?

Stres ve mental yorgunluk birbiri ile karıştırılabilecek ancak farklı çözüm yolları gerektiğinden, muhakkak birbirinden ayırt edilmesi gereken durumlardır. 

Stres ve mental yorgunluğun ayırt edilmesinin ön şartı bu kavramların anlamının iyi anlaşılmasıdır. Kısaca mental yorgunluk, zihnin yoğun durumlar ardından bir tepki olarak ortaya çıkardığı yorgunluk ve durgunluk hâli iken; stres, vücudun dış uyarılara karşı endişe hâlinin yol açtığı tepkisel yaklaşımdır. 

Mental yorgunluk ve stresin birbirinden ayırt edilmesi için gereken önemli bir husus; mental yorgunluğun genellikle yoğun bir dönemin ve düşünce yoğunluğunun ardından ortaya çıkması, stresin ise endişe uyandıran beklenmedik olaylar esnasında vücutta bazı tepkilere neden olmasıdır. Mental yorgunluk daha uzun vadeli bir olgu iken stres uzun vadeli ya da kısa vadeli olarak ortaya çıkabilecektir. 

Stres aynı zamanda mental yorgunluğun bir sebebi olarak da ortaya çıkabilir. Bir başka deyişle kişi, stresli bir dönemin ardından mental yorgunluk yaşayabilecektir. 

Profesyonel Destek Alınmayan Uzun Süreli Mental Yorgunluğun Olası Riskleri

Mental yorgunluk kısa ya da uzun sürebilen ve oldukça yıpratıcı bir süreçtir. Dolayısıyla bu süreçte profesyonel destek alarak hem süreci kısaltmak hem de daha fazla yıpratıcı olmasına izin vermemek en sağlıklısı olacaktır. Böylece kişinin iş hayatındaki ve günlük yaşamdaki verimi azalmayacak, sosyal ilişkileri minimum düzeyde etkilenecektir. 

Ancak bazı kişiler mental yorgunluğu, günümüzün en sık görülen problemlerinden biri olmasının da etkisi ile ciddiye almamakta ve profesyonel destek almaktan kaçınmaktadır. Böyle bir durumda mental yorgunluğun uzun süreli bir hâl alması ile birçok risk faktörü karşımıza çıkacaktır. 

Uzun vadede mental yorgunluğun depresyona dönüşmesi çok yüksek bir ihtimal olup aynı zamanda anksiyete, languishing sendromu, bağımlılıklar, uyku bozuklukları, yeme bozuklukları, asosyallik gibi birçok psikolojik sorunun kapısını aralamaktadır. 

Kişi yapmakta olduğu işinden ayrılmak ya da çıkarılmak gibi bir risk ile karşı karşıya olmasının yanında, sosyal hayatında ve ilişkilerinde de büyük bir risk ile karşı karşıya olacaktır. Tüm bunlar ise zamanla daha büyük problemlere yol açacak ve adeta bir kısır döngü meydana gelecektir. 

Mental Enerjinizi Artırmanın Yolları

Mental yorgunluğun günümüzde oldukça sık görülen problemlerden biri olduğunun ve dolayısıyla etkisi altında kalınabileceğinin bilincinde olmak ve bu bilinç ile mental enerjiyi artırmak için adımlar atmak çok önemlidir. 

Mental enerjinin artması için atılabilecek bazı ufak ama etkili adımlar bulunmaktadır. Bizce mental enerjinin artmasına oldukça yardımcı olan bazı uygulamalar şöyledir;

  • Her ne kadar yoğun bir zaman dilimi içinde bulunsanız da mümkün olan ölçüde sevdiklerinizle vakit geçirmeyi ihmal etmeyin 
  • Günlük işlerinizi aksatmayacağınız bir düzeyde sizi mutlu eden hobilere vakit ayırın 
  • Gününüzü yapmanız gereken işleri önem sırasına göre planlayın
  • Duygularınızı yazıya dökerek adeta onların içinizde birikmesinin önüne geçin 
  • Meditasyon, yoga gibi farkındalığa hizmet eden egzersizleri rutininize ekleyerek anın farkında olarak yaşamanızı sürdürün
  • Mental sağlığınızı güçlendirecek yürüyüş, spor gibi egzersizlere vakit ayırın 
  • Mental yorgunluk yaşayabileceğinizi düşündüğünüz zamanlarda profesyonel destek almaktan çekinmeyin 
Yazar
Avatar
Eren Artun ErgülPsikolog27 Ocak 2025
0/1500
Yorumlar

Henüz yorum yapılmadı

Henüz yorum yapılmadı