Nevrotik Kişilik Bozukluğu Nedir?

İçindekiler

• Nevrotik Kişilik Bozukluğu Nedir?
• Nevrotik Kişilik Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
• Nevrotik Kişilik Bozukluğu Nedenleri Nelerdir?
• Nevrotik Bozukluk Çeşitleri Nelerdir?
• Nevrotik Kişilik ile Nasıl Başa Çıkılmalı?
• Nevrotik Kişilik Bozukluğu Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Nevrotik Kişilik Bozukluğu Nedir?

Nevrotik kişilik bozukluğu, bireylerin nevrotik kişiliğe sahip olması olarak tanımlanabilir. Nevrotik bozukluk terimi; çevresel etkenlere uyum sağlamakta zorlanmak gibi pek çok konuyu içerisinde barındıran bir hastalıklar grubunu içine alan, çok geniş bir kavram olarak tanımlanmaktadır. Nevrotik bozukluklar adı verilen bu rahatsızlıklar grubu çoğunlukla; 

• Anksiyete, 
• Güvensizlik,
• Fobiler ve depresyon gibi belirtiler ile karakterize olmaktadır.

Ayrıca bu kavram, genellikle nevroz ile karıştırılır. Ancak nevroz, çoğunlukla nevrotik bozukluğun hafif bir çeşidi olarak görülmektedir. Hafif nevrotik davranışlar içerisinde, fobi olarak isimlendirilen yersiz korkulara reaksiyon göstermek ya da belli durumlarda kaygılı bir hale gelmek bulunmaktadır. Bu türde bir nevroza sahip olan kişiler, bu anksiyete ve fobilerin üstesinden gelebilmektedir. Örnek olarak, örümceklerden korkan bir kişi örümcek gördüğünde çok korkabilir. Fakat örümcek kaybolduktan ya da öldürüldükten sonra zihnini tekrar toparlayabilir. Ancak zihnini bu kaygı dolu durumdan kurtarmakta zorluk yaşayan kişiler nevrotik kişilik bozukluğu olarak isimlendirilen daha riskli bir nevrotik bozukluğa sahip olabilmektedir.

Nevrotik kişilik bozukluğuna sahip olmak, örneği verilen ve nevrotik bozuklukta karakterize olan kişinin güvensizlik ya da kaygı duyma durumundan kurtulamaması anlamına gelmektedir. Örümcek korkusu örneğini tekrar göz önüne aldığımızda, nevrotik kişilik bozukluğuna sahip bir kişi, o an çevresinde bir örümcek olmamasına rağmen sürekli olarak bir örümcekle karşılaşabileceğine dair kaygı duymaktadır. Çok daha ciddi vakalarda ise nevrotik kişilik bozukluğuna sahip olan kişiler kaygılarını gidermek amacıyla, kendilerinin tasarladığı özel eylem ve birtakım ritüellere başvururlar. Bir odaya her girişlerinde odada örümcek olup olmadığından emin olmak için odayı kontrol etmek gibi davranışları örnek olarak gösterebiliriz. Bu durum bazen obsesif kompulsif bozukluk olarak da nitelendirilebilmektedir.

Nevrotik Kişilik Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Nevrotik kişilik bozukluğu varlığının anlaşılabilmesi için, bazı bulgu ve semptomların ortaya çıkması gerekmektedir. Genelde görülen bu bulgu ve belirtileri;

• Kaslarda meydana gelen gerginlik sebebiyle titreme meydana gelmesi, 
• Otonom sinir sisteminin aktifliği sebebiyle meydana gelen baş dönmesi, 
• Terleme,
• Nefes darlığı, 
• Kalp çarpıntısı, 
• İshal olarak sıralayabiliriz.

Bunların haricinde kişinin normal davranışlarında görülen değişiklikler, yaşadığı kaygıyı saklama çabası ve bunların sonucunda kişinin normal bir hayat yaşayamaması gibi durumlar da nevrotik kişiliğin belirtileri arasında yer almaktadır.

Nevrotik kişilik bozukluğundan muzdarip bireyler, bünyelerinde bazı tipik özellikler barındırabilmektedir. Örnek verecek olursak nevrotik bireyler; geleceğe dair planlar yapma konusunda başarısız olurken aşağılık duygusu altında hissetmekte, günlük yaşamlarında kin ve nefret gibi olumsuz duygular üzerine yoğunlaşarak düşmanca davranış ve tavırlar göstermektedir. Ayrıca aşırı şefkat ve merhamet ihtiyacı hissettiklerinden, karşıdaki insana aşırı bağımlılık gösterebilmekte ve bilinçaltında çeşitli korkulara sahip olabilmektedirler.

Nevrotik bireylerde görülen başka belirtileri de vardır. Bu belirtileri ise şu şekilde sıralayabiliriz: 

• Kaçınılamaz olaylar için başkalarını suçlama
• Çok savunmacı olmak ya da hemen alınmak
• Güvensizlik ya da terk edilme hissiyatı
• Karar vermekte aşırı zorlanma
• Çok kolay bir biçimde heyecanlanma ya da manik davranma
• Sosyal etkileşimlerden çekilme eğilimi
• Benmerkezci olma
• Aşırı alkol ve uyuşturucu tüketimi

Nevrotik Kişilik Bozukluğu Nedenleri Nelerdir?

Nevrotik kişilik bozukluğu sebepleri, çoğunlukla kaygı bozukluklarına, genetik olarak yatkın olmaya ve çevresel etkenlere dayanmaktadır. Söz konusu kişinin muzdarip olduğu bazı psikolojik durumlar da nevrotik kişilik bozukluğunun birer parçasıdır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Kaygılarını kontrol altına alamama durumu 
• Obsesif kompulsif bozukluk 
• Sosyal fobi
• Bipolar bozukluk
• Panik bozukluk 
• Özgül fobi 
• Travma sonrası stres bozukluğu 
• Kaygı bozukluğu
• Ağrı bozukluğu

Nevrotik Bozukluk Çeşitleri Nelerdir?

Nevrotik kişilik bozukluğunun somatoform, dissosiyatif, duygudurum ve kaygı bozukluğu gibi birçok çeşidi bulunmaktadır. Ayrıca her bir çeşidin farklı nevrotik kişilik bozukluğu sebepleri mevcuttur. Nevrotik kişilik bozukluğu bireylerde değişik biçimlerde görülebilmektedir. Çoğunlukla nevrotik kişilik bozukluğu türleri şu şekildedir;

• Kaygı bozuklukları 
• Dissosiyatif bozukluklar
• Duygudurum bozuklukları 
• Anksiyete bozuklukları
• Somatoform bozukluklar

Kaygı Bozukluğu

Bu tür bir nevrotik bozukluğa sahip olan kişiler kaygılarını kontrol altında tutamaz. Bu durum, kişinin bunalıma girmesine ve çeşitli obsesif bozukluklara sahip olmasına sebebiyet verebilir.

Dissosiyatif Bozukluklar

Kişinin kaygı ve endişeye karşı mücadele verdiği bu savaşta, kaygılarını saklamaya çalışarak kendinden kaçması ve bu durumun sonucunda da hafıza sorunlarının ya da unutkanlığın meydana gelmesi durumudur. Bu tip bir bozukluğa sahip bazı kişiler hafızalarının büyük bir bölümünü kaybedebilmektedir.

Somatoform Bozukluklar

Sebebi bilinmeyen ağrılarla beraber meydana gelmektedir. Genel olarak vücudun endişelenme ve kaygı duyma gibi durumlara tepki vermemesi ve böylece çoğunlukta psikojenik ağrılar olacak şekilde ağrıların oluşması durumu olarak tanımlanabilmektedir.

Anksiyete Bozuklukları

Pek çok psikolojik bozukluk, anksiyete bozukluğu olarak ifade edilmektedir. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Sosyal fobi
• Obsesif kompulsif bozukluk
• Depresyon
• Bipolar bozukluk 
• Ağrı bozuklukları

Duygudurum Bozuklukları

Kişinin sürekli olarak depresif bir ruh hali içerisinde bulunması, çevresindeki insanlarla bağlarının kopma durumuna gelmesi, sürekli olarak mutsuz ve huzursuz hissedip intihara meyilli olduğu durumdur. Bunun gibi nevrotik kişilik bozukluğu türlerinden herhangi biri ile karşı karşıya gelen kişilerin kesinlikle bir terapist veya psikologdan yardım almaları hayatı önem taşımaktadır. Zira terapist ve psikologlar, kişiyi bulunduğu kişilik bozukluğundan çekip çıkarabilmek için türlü terapi yöntemleri uygulamaktadır. Özellikle de maruz bırakma terapisi ile bilişsel davranışçı terapi gibi teknikler, bu bozuklukların tedavisinde oldukça etkili olup uzun dönemde kişilere çözüm olabilmektedir. Bununla birlikte kişi, daha sağlıklı, mutlu ve huzurlu bir hayat yaşayabilmektedir.

Nevrotik Kişilik ile Nasıl Başa Çıkılmalı?

Hemen hemen herkesin nevroz anları olabilmekte ve aynı zamanda herkesin nevrotik kişiliğe sahip bir yakını olabilmektedir. Bu kişilik bozukluğuna sahip bir kişi ile başa çıkmak, ne yazık ki her zaman kolay olmamaktadır. Fakat biraz sabır ve öfke kontrolü ile beraber nevrotik kişilik bozukluğuna sahip birisi ile başa çıkmak mümkündür. Nevrotik kişilik bozukluğuna sahip bir birey ile başa çıkma konusunda temel kilit nokta, ona olabildiğince tolerans gösterip sabırlı olmaktır. Ayrıca nevrotik bozukluklar gösteren bireylere karşı çok eleştirel yaklaşmamak da dikkat edilmesi gereken bir başka husustur.

Nevrotik kişiler, çoğu zaman nevrotik davranışlar gösterdiklerinin farkındadır. Ancak o esnada nevrotik davranışlarını kontrol edemezler. Bunun akabinde bu davranışlardan utanç duyup kendilerini eleştirirler.

Nevrotik kişilik bozukluğuna sahip insanlarla nasıl sağlıklı iletişim kurulacağına dair tavsiyeleri ise şu şekilde sıralayabiliriz;

• Nevrotik davranışlar gösteren bir birey ile tartışmak yerine, onun ne söyleyeceğini dinleyin ve olumsuz bir şekilde tepki vermeyin.
• Bazı durumlarda birey sakinleşene kadar kendinizi olabildiğince durumun dışında tutmanız yararlı olabilir.
• Gözlemlediğiniz durumun bireyin daha büyük bir sorunun üstesinden gelmek için geliştirdiği bir teknik olabileceğini unutmayın. Örnek verecek olursak, iş yerinde fotokopi makinesine kimin kâğıt yerleştirmesi gerektiği hakkında iş arkadaşınızla aranızda geçen bir tartışma, iş arkadaşınızın makinedeki kâğıt durumuna ilişkin endişelerinden ziyade belli başlı durumları kontrol altına alma ihtiyacından kaynaklanabilir. 
• Eğer durum bu şekildeyse, iş arkadaşınızla anlaşabilmek adına yapabileceğiniz çok az şey bulunmaktadır çünkü durum onun için sizin algılayabileceğinizden çok daha büyük bir kapsam ve öneme sahiptir.
• Bu tip bir durumun üstesinden gelebilmek için birey sakinleştikten sonra yanına gidin ve olup bitene ilişkin konuşun.
• Suçlayıcı bir dil kullanmaktan uzak durun ve kişinin neden nevrotik bir biçimde davrandığı konusunda konuşmayın. Bunun yerine elinizdeki probleme odaklanın ve sorunun fotokopi kâğıdından ayrı olduğuna ilişkin bir anlaşmaya varın.

Nevrotik Kişilik Bozukluğu Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Nevrotik kişilik bozukluğu tedavisi, bu süreçte atılacak doğru adımlarla mümkündür. Ancak bazen bu süreç çok zorlayıcı olabilir. Genetik yatkınlık ve çevresel etkenler bu türden bir kişilik bozukluğu için altyapı yaratsa da, hayatın belli bir döneminde gelişen bu hastalık atlatılabilir. Nevrotik kişilik bozukluğuna sahip olan kişilerin, bu hastalığın üstesinden gelebilmeleri için, ilk olarak en kısa süre içerisinde bir psikoloğa başvurmaları zaruridir.

Bu gibi durumların tedavisinde çoğunlukla psikologlar tarafından uygulanan terapi yöntemleri tercih edilirken, duruma göre eş zamanlı bir biçimde ilaç tedavisi de yürütülebilmektedir. İlaç tedavisi ile psikoterapi, nevrotik kişilik bozukluğundan muzdarip insanların tedavisi için oldukça önemlidir. Ayrıca bu süreçte dikkate alınması gereken bir diğer husus ise hastaların tedavi sürecinde yalnız kalmamaları ve yakınındaki insanlardan destek görmeleridir. Yine de unutulmaması gereken, bu yöntemlerin sadece doğru terapi ile olumlu sonuç vereceğidir. Bünyesinde bulunan kaliteli, deneyimli ve uzman kadrosuyla Psikolog Ofisi, nevrotik kişilik bozukluğu da dâhil olmak üzere, her türlü psikolojik rahatsızlığın üstesinden gelebilmeniz için yanınızdadır.

Psikolojik sorunlara modern tekniklerle yaklaşan ve bu doğrultuda hızlı çözümler üreten Psikolog Ofisi’nin sunduğu güvenilir hizmet sayesinde, dünyanın neresinde olursanız olun, sadece 1 dakika içerisinde dilediğiniz uzmandan online destek almaya başlayabilirsiniz. Siz de bu rahatsızlıktan en kısa zamanda kurtulmak istiyorsanız; Türkiye'nin ilk ve en büyük online terapi platformu Psikolog Ofisi’nin uzman psikologlarından gerekli desteği alabilir, sağlıklı ve huzur dolu günlerinize tekrardan kavuşabilirsiniz.