Agorafobi Ne Demek?

Son zamanlarda adını oldukça sık duyduğumuz konfor alanı kavramına artık aşinayız. Peki konfor alanından uzaklaşmakta zorlanmak mümkün müdür? Tabiki. Bu durumun psikolojide adı Agorafobi. Bu yazımızda sizler için agorafobi kavramını inceledik. 

Agorafobi Nedir?

Bir tür kaygı bozukluğu olan agorafobi, kişinin güvende hissettiği ortamlardan ayrılmaktan korkmasını; bir ortamda panik, utanç, çaresizlik gibi hislerle boğuşmaktan aşırı kaygı duymasını ifade eder. Agorafobi, kişilerde genellikle 20’li yaşlarının başında yani genç erişkinlik döneminde görülmeye başlar.

Agorafobi'ye sahip insanlar için evden çıkıp toplu taşıma kullanmak dahi ekstra bir psikolojik efor gerektirir. Çünkü ev o kişi için artık güvenli alana dönüşmüştür.

Güvenli Alan Nedir?

Konfor alanı olarak da ifade edilebilen güvenli alan, psikolojide, kişinin; bildiği, rahat olduğu ve alışkın olduğu düzenin devam ettiği alandır. 

Her insan güvenli alanında kalma ihtiyacına sahiptir. Fakat güvenli alan her zaman kişi için daha iyi olmayabilir. Zira çocukluğu fiziksel ve psikolojik şiddetin olduğu bir evde geçen ve bu düzene alışan kişi için artık söz konusu ev de güvenli alana dönüşebilir. Ancak rahatlıkla söyleyebiliriz ki bu ev o kişi için aslında hiç de güvenli değildir. 

Kişi kimi zaman aslında mutsuz olduğu bir yerden, sırf o yer güvenli alanına dönüştüğü için, ayrılmakta zorlanabilir. 

Güvenli alan tüm insanlar için önemlidir; ancak agorafobisi olan kişiler için daha büyük bir öneme sahip olduğunu söyleyebiliriz. 

Agorafobi Belirtileri

Agorafobi'nin fiziksel ve psikolojik birçok belirtisi vardır. Bunları sizler için derledik.

Agorafobi'nin Fiziksel Belirtileri

Agorafobik insanlar evden ayrılmak gibi kaygısını tetikleyecek bir durum yaşadığında:

• Kalp atış hızları artar.
• Nefes alışverişleri hızlanır.
• Baş dönmesi yaşarlar.
• Sıcaklanma ve terleme görülür.
• Mide bulantısı olur. 

Agorafobi'nin Psikolojik Belirtileri

Agorafobik insanlarda görülen bazı psikolojik belirtiler şöyledir:

• Tek başına dışarı çıkmaktan korkmak.
• Sinema, oyun salonu vb. gibi karanlık olabilecek ortamlardan kaçınmak.
• Evden market için dahi ayrıldığında kaygı duymak.
• Kendine farklı güvenli alanlar oluşturarak sürekli buralarda vakit geçirmek.

Agorafobi Neden Olur?

Agorafobi'ye neden olan tipik faktörler henüz tam olarak sıralanamamıştır. Bununla birlikte bazı tetikleyicilerden söz edilebilir:

• Panik atak
• Aynı evde yaşayan kişilerde agorafobi olması
• Obsesyon ve kompulsiyonlar
• İstismar geçmişine sahip olmak
• Depresyon
• Uzun süreli alkol veya uyuşturucu kullanımı
• Klostrofobi
• Anksiyete bozukluğu

Ayrıca agorafobi'nin tetikleyicileri ile ilgili dikkat çeken bir başka husus da kadınlarda görülme oranının erkeklere oranla daha fazla olmasıdır.

Agorafobi ve Sosyal Fobi Farkı

Agorafobi ve sosyal fobi dışarıdan bakıldığında oldukça benzer korkular olarak görülebilir. Ancak bu iki korkuyu birbirinden ayıran temel bir faktör var. Sosyal fobi, kişinin sosyal ortamlardan kaçınmasını ifade eden bir korku. Agorafobi'de ise durum daha farklı. 

Agorafobik birey, yalnızca sosyal ortamlardan değil güvenli alanının dışında kalan her türlü ortamdan kaçınır. Bu ortam tek başına vakit geçireceği bir yer olabilir, sosyalleşmesine gerek olmayabilir ya da temel bir ihtiyacını gidermek için bu ortama girmek zorunda olabilir. Tüm bunların agorafobik birey için bir önemi yoktur; önemli olan tek şey söz konusu ortamın konfor alanının dışında olmasıdır. 

Sosyal fobi hakkında daha detaylı bilgiye ulaşmak isterseniz sizi ‘Sosyal Fobi Nedir? Sosyal Fobi Belirtileri ve Tedavisi’ adlı yazımızı okumaya davet ediyoruz.

Agorafobi İle Yaşamak

Agorafobi hafife alınabilir ancak kişinin hayatına tipik olumsuz etkileri vardır. Bu etkileri şöyle sıralayabiliriz:

• İş hayatı: Agorafobik bir birey için mutsuz olduğu hatta belki mobbinge uğradığı bir işyerinden ayrılmak dahi oldukça zordur. Çünkü yukarıda da belirttiğimiz gibi her ne kadar mutsuz olsa da o işyeri artık birey için güvenli alan haline gelmiştir.
• İlişkiler: Arkadaşlık ilişkiler veya ikili ilişkilerde birlikte güzel vakit geçirmek oldukça önemlidir. Evde ya da agorafobik bireyin güvenli alan sayabileceği diğer yerlerde de elbette güzel vakit geçirilebilir ancak insanlar bir süre sonra farklı şeyler de yapmak isteyecektir. 
• Bu durum hem agorafobik bireyin hem de ilişkide olduğu bireylerin yaşamını zorlaştırır ve ilişkiyi adeta bir çıkmaza sürükleyebilir. 
• Günlük yaşam: Agorafobik bireyler için toplu taşıma kullanmak, market alışverişi yapmak gibi basit günlük yaşam aktivitelerinin dahi oldukça zor bir hal aldığından yukarıda da bahsetmiştik. Bu durum haliyle kişinin günlük hayatında aksaklıklara neden olacaktır. 

Ayrıca tüm bu etkilerin sonucunda agorafobi'nin depresyona da neden olacağı ifade edilebilir. 

Agorafobi Nasıl Yenilir?

Agorafobi kişinin yaşam kalitesini oldukça kötü etkileyen ve sosyal hayata karışmasına da engel olan bir fobidir. Dolayısıyla göz ardı edilmemelidir ve agorafobi'yi yenmek için çaba harcamak gerekir. Bunun için bazı tavsiyelerimiz şöyle:

• Market ihtiyaçlarınızı kendiniz giderin. Böylece agorafobi'yi yenebilmek için küçük görünen ama sizin için oldukça büyük bir adım atmış olacaksınız.
• Yeni hobiler edinin. Yeni hobiler edinmek hem agorafobi'nin üzerinize yüklediği kötü psikolojiyi atmanıza yardımcı olacak hem de bu sayede hayata karışma imkanı bulacaksınız.
• Arkadaşlarınızdan destek alın. Gerekirse yeni arkadaşlar da edinmek ve onlardan destek almak size oldukça iyi gelecektir. 
• Profesyonel destek alabilirsiniz. Agorafobi'yi yenmek için başvurabileceğiniz en kesin yollardan biri terapi almaktır. Bu sayede geçici çözümler üretmek yerine agorafobi'ye sebep olan temel faktörlere ulaşır ve psikoloğunuz ile birlikte bunlar üzerine çalışırsınız. 
• Ayrıca agorafobi kişinin güvenli alanından çıkmasını zorlaştırdığı için online terapi de sizin için iyi bir seçenektir. 

Agorafobi Tedavisi

Agorafobi için sizin yapabileceklerinizi yukarıda sıraladık. Bunların yetersiz kaldığı durumlarda ya da bunlara ek olarak agorafobi'yi yenmek için bir doktora başvurabilirsiniz. 

Agorafobi tedavisi genellikle antidepresan türü ilaçlar kullanılarak yapılır. Ancak unutulmaması gereken en önemli nokta ilaç tedavisine kesinlikle bir psikiyatırın karar vermesi gerektiğidir.